To απόρρητο σχέδιο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ

Η «Ισοτιμία» σας παρουσιάζει την τεχνική διαδικασία που αναμένεται να ακολουθηθεί, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπεραστούν όποια νομικά προβλήματα προκύψουν, σχετικά με την περίπτωση εξόδου μιας χώρας από την Ευρωζώνη Ισχυροποιείται κάθε μέρα η αίσθη­ση πως ο «σκληρός πυρήνας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκλίνει στην αποπομπή της χώρας μας από το ευρώ, στην περίπτωση που η νέα ελλη­νική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν τηρήσει τους συμφωνηθέ­ντες όρους της τελευταίας δα­νειακής σύμβασης. Η «Ισοτιμία» σας παρουσιάζει βήμα-βήμα την τεχνική διαδικασία που αναμέ­νεται να ακολουθηθεί, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπε­ραστούν μια σειρά από νομικά προβλήματα, που έχουν να κά­νουν κυρίως με την ανυπαρξία κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την περίπτωση εξόδου μιας χώρας από την Ευρωζώνη.

Άρνηση εφαρμογής των όρων του 1ου και 2ου πακέτου στήριξης:

Η άρνηση από την Ελλάδα, και όχι η αδυναμία εφαρμογής των όρων των πακέτων στήριξης, θα αποτελούσε το πρώτο βήμα προς μια έξοδο από την Ευρωζώνη. Οι όροι που τίθενται στην Ελλάδα είναι σε τέτοιο βαθμό σκληροί, που η αποτυχία πιστής εφαρμογής τους, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, θεωρείται δεδομένη τόσο από την τρόικα όσο και από τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε. Και, φυσικά, από την ίδια. Έτσι, μια απλή μερική αποτυχία υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ελλά­δας κατά πάσα πιθανότητα δεν θα απο­τελέσει λόγο αρκετό για να υποχρεωθεί σε έξοδο από την Ευρωζώνη.

Τόσο για νομικούς, όσο και για πο­λιτικούς, νομισματικούς και οικονομι­κούς λόγους, μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα πρέπει να δικαι­ολογηθεί από την πλευρά της Ε.Ε. ως αποτέλεσμα της μονομερούς απόφασης της Ελλάδας για αποχώρηση, παρά την προσπάθεια της τρόικας για το αντίθετο. Η εγκατάλειψη του ευρώ θα πρέπει να φανεί πως γίνεται εθελοντικά, ασχέτως αν αυτό ισχύει ή όχι. Ας μη λησμονού­με ότι ως εθελοντική προτάσσεται και η διαδικασία αναδιάρθρωσης του ελ­ληνικού χρέους, αλλά στην πράξη δεν είναι. Η Ε.Ε. θα έπρεπε να ωθήσει την Ελλάδα στα όριά της, ζητώντας συνεχώς τη λήψη νέων μέτρων και παράλληλα να υποδείξει «διακριτικά» μία σειρά πλεο­νεκτημάτων που θα είχε η έξοδός της από το ευρώ και η παραμονή της μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διακοπή παροχής ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα από την ΕΚΤ:

Αν η Ελλάδα φτάσει στο σημείο να αρνηθεί την εφαρμογή των μέτρων που θα της ζητηθούν, τότε το βάρος θα πέ­σει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία μπορεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο σταματώντας τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μέσα από το Ευρωσύστημα.

Διακοπή παροχής δανείων από την τρόικα:

Ευρωπαϊκή Ένωση και Διεθνές Νο­μισματικό Ταμείο θα διακόψουν την παροχή δανείων, αφήνοντας τη χώρα να πτωχεύσει και αναγκάζοντάς τη να ζητήσει η ίδια την αποχώρησή της από το κοινό νόμισμα.

Το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε ευρώ:

Δεδομένου ότι η συμφωνία για το PSI συμπεριλαμβάνει τον απαράβατο όρο της υπαγωγής των νέων ομολό­γων που θα αντικαταστήσουν τα παλιά στο Αγγλικό Δίκαιο, μετά την ολοκλή­ρωσή της και αφού πραγματοποιηθεί και η ανακύκλωση των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ μέσω του EFSF και των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστή­ματος, σχεδόν το 100% του ελληνικού χρέους θα υπάγεται στο Αγγλικό Δίκαιο. Έτσι, ακόμη και με την αποβολή της Ελ­λάδας από το ευρώ, το χρέος της δεν θα μπορεί να μετατραπεί σε δραχμές και η χώρα θα μείνει εκτεθειμένη απέ­ναντι σε επίσημους και ιδιώτες δανει­στές. Ακόμη και σε αυτή την περίπτω­ση, ωστόσο, υπάρχουν νομικές επιλογές για την Ελλάδα, ώστε να επιδιώξει την αποπληρωμή του χρέους σε δραχμές ή τη μερική ή πλήρη διαγραφή του. Αλλά οι δυσκολίες που θα προκύψουν και οι συνέπειες που θα υπάρξουν θα είναι πολλές και επώδυνες.

Εταιρικό, ιδιωτικό χρέος και οφει­λές Ελλήνων προς ξένους:

Οι υπαγόμενες σε ελληνικό Δίκαιο υποχρεώσεις ελληνικών εταιρειών και ιδιωτών προς ξένους πιστωτές θα μετα­τραπούν στο νέο εθνικό νόμισμα. Λύση υπάρχει ακόμη και για τις υπαγόμενες σε διεθνές δίκαιο υποχρεώσεις, η οποία για τις εταιρείες συνδέεται με την κήρυ­ξη πτώχευσης αμέσως μετά την έξοδο από το ευρώ και για τους ιδιώτες με την άρνηση πληρωμής λόγω αδυναμίας.

Κατεπείγουσα ψήφιση μιας σειράς νόμων από το ελληνικό κοινοβούλιο:

Την επομένη της απόφασης για έξο­δο από το ευρώ, η Ελλάδα θα ψηφίσει ένα νέο νομισματικό νόμο με κατεπεί­γουσες διαδικασίες, ορίζοντας μία ισοτι­μία ένα προς ένα της νέας δραχμής με το ευρώ. Στη συνέχεια, θα προχωρήσει στην ψήφιση μιας σειράς νόμων όπως περιγράφηκαν νωρίτερα, ρυθμίζοντας μεταξύ άλλων την πληρωμή των δανεί­ων, των υποχρεώσεων ιδιωτών και κρά­τους στη νέα δραχμή, το πάγωμα των λογαριασμών, τον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων. Η μετατροπή θα ισχύ­σει για κάθε υποχρέωση που υπάγεται στο ελληνικό Δίκαιο. Για παράδειγμα, ένα στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο σε ευρώ θα μετατραπεί σε δραχμές.

Πιθανές δύο διαφορετικές ισοτιμί­ες για τη νέα δραχμή:

Σύμφωνα με μελέτη της Citi, η Ελ­λάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει δύο επίσημες ισοτιμίες για τη νέα δραχμή, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ανα­τολική Γερμανίας μετά την επανένωσή της με τη Δυτική το 1990, όταν υιοθε­τήθηκε μία ισοτιμία 1 προς 1 με το μάρ­κο για την πληρωμή μισθών, συντάξεων και τη μετατροπή των χρημάτων στους τραπεζικούς λογαριασμούς μέχρι του ύψους των 4.000 μάρκων κατ’ άτομο και μία άλλη ισοτιμία 2 προς 1,15 για τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις, όπως επιχειρηματικά και στεγαστικά δά­νεια και τα χρήματα σε λογαριασμούς πάνω από το ποσό των 4.000 μάρκων (τα πρώτα 4.000 μάρκα μετατράπηκαν με ισοτιμία 1 προς 1).

Οι ισοτιμίες αυτές θα αλλοιωθούν αμέσως μετά την υιοθέτησή τους σε μία ανεπίσημη αλλά οργανωμένη αγορά συναλλαγματικών ισοτιμιών με τα υπό­λοιπα νομίσματα του κόσμου.

Μέτρα ελέγχου της κίνησης κε­φαλαίων:

Τα μέτρα ελέγχου της κίνησης κε­φαλαίων σε περίπτωση ελληνικής εξό­δου από το ευρώ αναμένεται να είναι σκληρά, όπως συνέβη και σε άλλες πε­ριπτώσεις πτώχευσης όπως στην Αργε­ντινή και τη Ρωσία. Η Ελλάδα θα χρη­σιμοποιήσει τα άρθρα 46, 347, 348 και 352 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για να δικαιολογήσει την επιβολή των μέ­τρων, σύμφωνα με τα οποία κάτω από έκτακτες και αδύνατο να προβλεφθούν συνθήκες και υπό την απειλή σοβαρών εσωτερικών διαταραχών το κράτος μπο­ρεί να επιβάλει ελέγχους στη ροή των κεφαλαίων.

Αυτές θα πάρουν τη μορφή που περι­γράφηκε παραπάνω στη σχετική ενότητα για την έξοδο μιας χώρας από το ευρώ.

Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών μόνο στην Ελλάδα ή και στην Ε.Ε.;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στη σχετική ενότητα, μετά από έξοδο από το ευρώ θα υπάρξει πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών. Αυτό θα γίνει και στην Ελλάδα όπου, ωστόσο, κάποιοι νομικοί υποστηρίζουν ότι, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μνημόνιο 1 και το Μνημόνιο 2, η Ελλά­δα θα πιεστεί να παγώσει τους τραπεζι­κούς λογαριασμούς όλων των Ελλήνων πολιτών εντός της Ευρωζώνης και όχι μόνο εντός της χώρας.

Υπό αυτήν την ερμηνεία, η Ελλάδα θα απαιτήσει από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης τα στοιχεία των καταθετών που έχουν ελληνική υπηκο­ότητα και αν είναι και κάτοικοι Ελλά­δας, θα προχωρήσει στο πάγωμα των λογαριασμών τους.

Δεν υπάρχει σχετική βιβλιογραφία ή μελέτες ως προς τη συγκεκριμένη δυ­νατότητα της Ελλάδας, αλλά όσα ανα­φέρονται σε αυτή την παράγραφο απο­τελούν εκτιμήσεις νομικών.

Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων κα­ταθετών και εκτός Ε.Ε.;

Είναι σχεδόν αδύνατο, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, και μάλλον απίθα­νο να υπάρξει δυνατότητα της ελληνι­κής κυβέρνησης ή να ασκηθεί πίεση σε αυτήν για πάγωμα λογαριασμών Ελ­λήνων καταθετών σε χώρες εκτός της Ευρωζώνης και πόσο μάλλον εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, για παρά­δειγμα, λογαριασμοί στις ΗΠΑ ή στην Ελβετία, τον Καναδά κ.λπ. δεν θα μπο­ρούν να παγώσουν.

Υπάρχει κίνδυνος κατάσχεσης θυ­ρίδων;

Στην Ελλάδα έχει κυκλοφορήσει το σενάριο περί κατάσχεσης του περι­εχομένου των θυρίδων μετά από μια πτώχευση της χώρας. Αν η ελληνική κυβέρνηση φτάσει σε σημείο να κατα­σχέσει το περιεχόμενο που φυλάσσεται σε θυρίδες, τότε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο μπορεί να κατασχέσει και άλλα περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών. Σε τέτοια περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να φανταστούμε μια κατάσταση χαοτική, όπου το κράτος θα κατάσχει γενικότερα οτιδήποτε επιθυμεί. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει με τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία. Θα τα πουλήσει για να μειώσει το χρέος ή για να εξασφαλίσει ρευστότητα ή για να καταβάλει μισθούς και συντάξεις. Όπως είναι κατανοητό, τέτοιου είδους σενάρια στερούνται οπωσδήποτε επιχειρηματολογίας και νομικής βάσης.

Αυτό που μπορεί να συμβεί, ωστό­σο, είναι να κατασχεθεί το περιεχόμενο θυρίδων στην περίπτωση χρεών προς το Δημόσιο. Έτσι, αν μια κρατική πτώ­χευση ή μια έξοδος από το ευρώ οδη­γήσει σε αδυναμία καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και το θέμα φτάσει στη δικαιοσύνη, τότε υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά πρόκειται για διαφο­ρετική περίπτωση.

Πιθανή η σύνδεση της νέας δραχ­μής με το δολάριο;

Έχει διαδοθεί ένα σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το ευρώ για να συνδεθεί με το δολά­ριο, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας ζώνης δολαρίου στα Βαλκάνια. Η επιλογή αυτή εξετάστηκε σε σχετική μελέτη του Strattfor. Ωστόσο, η εγκατάλειψη του ευρώ για την επιστροφή στη δραχμή θα συνεπάγεται την ανά­γκη οξείας υποτίμησης του νέου εθνι­κού νομίσματος και το πιθανότερο εί­ναι να εμποδίσει τα όποια σχέδια για άμεση σύνδεσή του με ένα άλλο νόμι­σμα, και εν προκειμένω το δολάριο. Η σύνδεση με ένα νόμισμα έχει κάποιες προϋποθέσεις. Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει συναλλαγματικά αποθεματικά, ώστε να μπορεί να προστατεύσει τη νέα σταθερή ισοτιμία της με το δολάριο από επιθέσεις των αγορών, να αντέχει να συνδέσει τη νομισματική της πολιτική με αυτήν των ΗΠΑ κ.λπ.

Αν φτάσει η Ελλάδα να εγκαταλεί­ψει το ευρώ. ώστε να γεννηθεί η επι­λογή σύνδεσης της νέας δραχμής με το δολάριο, θα συνεπάγεται πως έχει πτωχεύσει και ότι έχει βρεθεί σε δρα­ματική οικονομική θέση. Το τελευταίο πράγμα που θα θέλει σε μια τέτοια πε­ρίπτωση θα είναι άλλη μία σύνδεση με ένα σκληρό νόμισμα.

Με προοπτική πολλών ετών, όμως, η σύνδεση με το δολάριο θα μπορούσε, αν κρινόταν επιθυμητό, να επιτευχθεί, με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσε να επιτευχθεί και η σύνδεση με το ευρώ ή οποιοδήποτε άλλο νόμισμα.

Ο παρασκηνιακός πόλεμος για την νομισματική κυριαρχία

Οι ΗΠΑ ενισχύουν την απειλή διάσπασης του ευρώ, για να αναγκάζουν τη Γερμανία να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος

Το 2012 μας έχει φέρει σε μία δραματι­κή κρίση της Ευρωζώνης που ταλανίζει πρωταρχικά όλες τις ‘φτωχές’ χώρες του Νότου, απειλώντας με διάσπαση το γαλ­λογερμανικό νομισματικό οικοδόμημα. Μετά από μία αρχή στη νέα χιλιετία, όπου το ευρώ έφτασε να γίνει το δεύτερο σημαντικότερο αποθεματικό διεθνές νόμισμα προσελκύοντας τρισεκατομμύρια σε κρατικό και ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον στη νεοϊδρυθείσα ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων και επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, στη Γερμανία να χρηματοδοτεί με το χαμηλότερο δυνατό κόστος το υπό εξέλιξη πρότζεκτ της επανένωσής της (υπό ολοκλήρωση το 2020), ο στόχος της αντιμετώ­πισης της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ μέσω της αποκαθήλωσης του δολαρί­ου από το ρόλο του στο επίκεντρο του διεθνούς νομισματικού συστήματος έφτασε πιο κοντά από ποτέ το 2008.

Τότε, Γερμανία και Γαλλία, με τη στήριξη της ανασυγκροτημένης Ρωσίας και της αναδυόμενης υπερδύναμης, Κίνας, πέτυχαν την κατάθεση πρό­τασης από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο, με την αντικατάσταση του δολαρίου ως κύριου νομίσμα­τος του διεθνούς εμπορίου και των χρηματοοικο­νομικών συναλλαγών από ένα καλάθι νομισμάτων όπου το ευρώ θα διαδραμάτιζε αποφασιστικό ρόλο.

Μετά το Ιράκ, χώρες όπως το Ιράν, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Τουρκία κ.ά. ανακοίνωναν τα σχέδιά τους να προχωρήσουν στη διεξαγωγή του εμπορίου πετρελαίου και άλλων ειδών όχι πλέ­ον σε δολάριο αλλά σε ευρώ, και προχωρούσαν στην υλοποίηση των προθέσεών τους με συγκε­κριμένες συμφωνίες.

Κίνδυνος απώλειας της νομισματικής ηγεμονίας από τις ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ, γονατισμένες από τη μεγαλύτερη οι­κονομική τους κρίση από το 1930, με την αξιο­πιστία τους καταρρακωμένη, την οικονομία τους διπλά ταλαιπωρημένη από την παρατεταμένη στρα­τιωτική εμπλοκή τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και με τη διεθνή κοινότητα να τις κατηγορεί για τη μετάδοση του μολυσματικού ιού της κρίσης σε ολόκληρο τον κόσμο και την αποτυχία της οικο­νομικής τους πολιτικής, βρέθηκαν αντιμέτωπες για δεύτερη φορά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον κίνδυνο απώλειας της νομισματικής τους ηγεμονίας.

Η προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομι­κής και νομισματικής τάξης μέσω οικονομικών πακέτων τρισεκατομμυρίων δολαρίων επιδείνω­σε αντί να βελτιώσει την κατάσταση, συσπειρώ­νοντας τον υπόλοιπο κόσμο εναντίον τους σε μία διεθνή αμφισβήτηση της αξίας ενός νομίσματος το οποίο η ιδιοκτήτρια χώρα του τύπωνε κατά δι­σεκατομμύρια ανά ημέρα.

Φτάνοντας στα τέλη του 2009 οι διεθνείς οι­κονομικές ισορροπίες έμοιαζαν να έχουν αλλάξει οριστικά και το νέο σκηνικό έφερνε την Ευρώπη σε πλεονεκτική θέση έναντι των ΗΠΑ. Στο τιμόνι της πρώτης η Γερμανία, διεκδικούσε το ρόλο της οικονομικής δύναμης πρότυπο, που με τις πρά­ξεις της προστάτευε αντί να απειλεί τη διεθνή νο­μισματική και οικονομική σταθερότητα.

Η απειλή μετατόπισης του οικονομικού κέ­ντρου του Δυτικού Πολιτισμού από τον πάλαι ποτέ εκφραστή του ‘Νέο Κόσμο’, τις ΗΠΑ, εκεί όπου δημιουργήθηκε, στην Ευρώπη, έγινε πιο σοβαρή από κάθε άλλη στιγμή στη νεότερη ιστορία.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, όμως, το παιχνίδι στην παγκόσμια σκακιέρα άλλαξε θεαματικά. Οι δραματικές ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρ­νησης περί κινδύνου επικείμενης πτώχευσής της άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, αποκαλύπτοντας την αδύναμη και μέχρι τότε αθέατη πλευρά του ευρώ. Άξαφνα, η σκιά της νομισματικής κρίσης έπεσε πάνω απ’ τη χώρα που 2.500 χρόνια νωρίτερα είχε δημιουργήσει το Δυτικό Πολιτισμό. Ο διευ­θυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντο­μινίκ Στρος Καν, υπουργός Εμπορίου της Γαλλίας στα κρίσιμα χρόνια των αρχών της δεκαετίας του ‘90 όταν έμπαιναν τα θεμέλια για τη δημιουργία του ευρώ και ο υπουργός Οικονομικών της Γερ­μανίας, Σόιμπλε, υπουργός Εσωτερικών της Γερ­μανίας κατά τη διάρκεια των μυστικών συμφωνι­ών της ίδιας περιόδου, αντιλήφθηκαν πως οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν το παράθυρο ευκαιρίας που είχε ανοίξει να πάει χαμένο και πως η Ελλάδα θα γι­νόταν η γέφυρα για μία επίθεση στην Ευρωζώνη.

Πράγματι, με την πολύτιμη βοήθεια της Βρετα­νίας, η οποία έβλεπε τη Γερμανική Απειλή να ορ­θώνεται μπροστά της ισχυρότερη από ποτέ, με τη σύμπραξη των “Θεών των Αγορών” όπως οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης και νομισματικών δο­λοφόνων όπως του Τζορτζ Σόρος, που αργότερα κατηγορήθηκε από την αμερικανική Δικαιοσύνη, χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα, για ενορχηστρω­μένη επίθεση εναντίον του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχτηκε έναν άνευ προηγουμένου χρημα­τοοικονομικό πόλεμο.

Μετά από ένα διάστημα φαινομενικής αλλά και καθοριστικής αδράνειας, η Γερμανίδα Καγκελά­ριος Μέρκελ ένωσε τις δυνάμεις της με το διευ­θυντή του ΔΝΤ, Στρος Καν για να αντιμετωπίσουν από κοινού την αγγλοσαξονική απειλή. Όμως ο Γάλλος πολιτικός, βασικός υποψήφιος αντίπαλος του Νικολά Σαρκοζί για τη θέση του Προέδρου της χώρας στις επερχόμενες, τότε, προεδρικές εκλογές, είχε βρεθεί επικεφαλής του, αμερικανι­κών συμφερόντων, Διεθνούς Νομισματικού Ταμεί­ου, στην πιο κρίσιμη για τις ίδιες τις ΗΠΑ, στιγμή.

Άριστος γνώστης του παρασκηνίου του δι­εθνούς νομισματικού πολέμου, με προσωπικό συμφέρον για το γρήγορο τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης και με τον έλεγχο του ΔΝΤ ως όπλο στα χέρια του προκειμένου να πετύχει το στόχο του, αναδείχθηκε πρόσωπο-κλειδί των διεθνών οικο­νομικών εξελίξεων και τελικά πρόβλημα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας της ξεκάθαρης φιλοευρωπαϊκής του θέσης, η οποία εξάλλου είχε αναδειχθεί ήδη από το 2008 όταν προσυπέγραψε την πρόταση του ΔΝΤ για αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο. Ο ξαφνικός αφανισμός του Στρος Καν από το διεθνές πολιτικό γίγνεσθαι άλλαξε τις ισορροπίες, λειτουργώντας ανασχετικά στην προ­σπάθεια ρεαλιστικής και γρήγορης αντιμετώπισης της κρίσης και ευνοώντας την αναζωπύρωσή της.

Η απώλεια ενός απ’ τους βασικούς της συμ­μάχους έκανε τη Μέρκελ περισσότερο δεκτική στη σκέψη πως η παράταση της κρίσης, αν και συνοδευόταν από μεγάλους κινδύνους και σημα­ντικά κόστη, αποτελούσε και μία ιστορική ευκαι­ρία για την προώθηση του Γερμανικού Οράματος της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης κάτω από τη γερμανική επιρροή. Το αποτέλεσμα ήταν οι χώρες στο επίκεντρο της κρίσης και ιδιαίτερα η Ελλάδα που δέχτηκε πρώτη την επίθεση, να βρεθούν σε σύγχυση ως προς το αν είχαν απομείνει και ποιοι ήταν οι σύμ­μαχοί τους εντός και εκτός Ευρώπης.

Με την κρίση να αυτοτροφοδοτείται και να βαθαίνει παίρνοντας διαστάσεις οικονομικοπολι­τικής και κοινωνικής λαίλαπας, η κατάσταση επι­δεινώθηκε τόσο ώστε η απόκλιση ΗΠΑ - Ευρώπης που είχε δημιουργηθεί πριν το 2009 να αποκα­τασταθεί, με το δολάριο να επανακτά, έστω και προσωρινά, τον κυρίαρχο ρόλο του και να επανα­φέρει τις ΗΠΑ στη θέση του οδηγού στο διεθνές νομισματικό άρμα.

Ο πόλεμος ΗΠΑ - Γερμανίας για την κυριαρχία

Στη νέα αυτή φάση τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γερ­μανία αντιμετωπίζουν τα εμπόδια στο δρόμο που οι ίδιες χάραξαν πολεμώντας για την παγκόσμια νομισματική ηγεμονία. Η Γερμανία επιδιώκει τη δημιουργία του πρώτου σταδίου των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης επιδιώκοντας μία αυτο­κρατορία του ευρώ και αντιμετωπίζοντας αυτό το εγχείρημα με μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι ΗΠΑ βλέπουν πως ο ‘Πόλεμος των 100 ημερών’ έχει μετατραπεί σε μία πολυετή διεθνή οικονομι­κή σύρραξη με αμφίβολη κατάληξη.

Αν κατόρθωναν να πείσουν τη Γερμανία να απο­δεχτεί τη γρήγορη έκδοση ευρωομολόγων χωρίς να έχει εξασφαλίσει πρώτα την πολιτική ενοποίη­ση της Ε.Ε., τότε η ανάληψη από την πλευρά της του χρηματοπιστωτικού βάρους του ευρωπαϊκού Νότου χωρίς τον έλεγχό του σε δημοσιονομικό και πολιτικό επίπεδο θα ήταν αρκετή για να αλλοιώσει οριστικά την εικόνα του ευρώ ως το εναλλακτικό του αναξιόπιστου δολαρίου νόμισμα και θα το με­τέτρεπε σε ένα κακό του αντίγραφο, νικώντας και σε αυτόν το νομισματικό πόλεμο. Γνωρίζοντας αυτήν την κατάληξη, η Γερμανία θα εξακολουθεί να αρνείται κατηγορηματικά τη λύση των ευρωομολόγων και αντίθετα θα χρησι­μοποιεί την ελπίδα για την έκδοσή τους ως κίνη­τρο για την επίτευξη των δικών της στόχων πολι­τικής ενοποίησης.

Προσπάθειες απομόνωσης της Γερμανίας

Στην πολιτική αυτή οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να απαντούν με ενορχηστρωμένη πίεση στην ευρω­ζώνη και προσπάθεια απομόνωσης της Γερμανίας ενισχύοντας την απειλή διάσπασης και κατεδάφι­σης του ευρώ, προκειμένου να την αναγκάζουν να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρω­παϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος, χωρίς να έχει το χρόνο να αντισταθμίζει τα ρίσκα και τις απώλειές της με κινήσεις για περαιτέρω δημοσιονομική και πολιτική ολοκλήρωση.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολέμου, η Ελλά­δα θα πρέπει να αναθεωρήσει το ρόλο και τους στόχους της, να αναγνωρίσει τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα, τους φόβους, τις ανάγκες, τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα των πρωταγωνιστών του, να αποφασίσει αν και ποιο ‘στρατόπεδο’ επι­θυμεί να επιλέξει και να χαράξει άμεσα ενιαία πο­λιτική προκειμένου να αποφύγει να γίνει η ίδια το πρώτο θύμα του πολέμου.

Επειγόντως και χωρίς καθυστέρηση ούτε καν λίγων ημερών, θα πρέπει να σταματήσει την λαν­θάνουσα ‘εμφύλια΄ εξόντωσή της και να αντιλη­φθεί πως υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι και εχθροί στο εξωτερικό της ώστε να έχει την πολυτέλεια να κατασπαράζεται από ενδοοικογενειακές δι­αμάχες. Οργανωμένα και ταχύτατα να κινηθεί ώστε να αποκαταστήσει τη διεθνή της αξιοπιστία και να αποφύγει το γρήγορο ‘θάνατό’ της με το να παραδεχτεί ξεκάθαρα, οριστικά και με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της το δικό της μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την κρίση, παρέ­χοντας οριστικές και έμπρακτες δεσμεύσεις και κάνοντας άμεσα ό,τι είναι εφικτό για την διόρθω­ση της πορείας της.

Παράλληλα, έξυπνα και συνετά να χρησιμο­ποιήσει τη γνώση της πραγματικής οικονομικής και νομισματικής ιστορίας και των ευθυνών των πρωταγωνιστών της για την πορεία που αυτή έχει πάρει, ώστε να αποκαταστήσει την αλήθεια πως δεν είναι αυτή, η εμπνεύστρια και δημιουργός του Δυτικού Πολιτισμού, η κύρια υπεύθυνη για την απειλή του, αλλά, στη χειρότερη περίπτωση, ένας εν αγνοία της συνεργός σε ένα διεθνή πό­λεμο, ο οποίος ξύπνησε απ’ το λήθαργό του και αποφάσισε να μην κάνει ποτέ πια τίποτε που θα μπορούσε να τον φέρει ξανά στην κατάσταση που έχει βρεθεί σήμερα.

Η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει γρήγορα πού τη συμφέρει να ανήκει και να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει με το σωστότερο τρόπο ‘εχθρούς’ και ‘φίλους’. Ακόμη νωρίτερα πρέπει να βρει την τόλμη να αντιμετωπίσει τον εαυτό της. Είναι ακό­μη εφικτό, πέντε χρόνια από σήμερα η Ελλάδα να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς αποφυγή, έχοντας προ πολλού βρει το δρόμο της για έξοδο απ’ την κρίση. Στα επόμενα δέκα χρόνια μπορεί, ρεαλιστικά, να είναι ισχυρότερη, ωριμό­τερη, σοφότερη και καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στη σύγχρονη ιστορία της. Δε μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει άλλη επιλογή.

Σημείωση: Για τη συγγραφή του παραπάνω άρθρου, που αποτελεί τμήμα υπό έκδοση βιβλί­ου από τις εκδόσεις Λιβάνη, χρησιμοποιήθηκαν αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα από 5 πρεσβείες, καθώς και πληροφορίες από βιογρα­φίες, ομιλίες και συνεντεύξεις πρωταγωνιστών των γεγονότων που περιγράφονται.

ΑΝΑΛΥΣΗ

Πάνος Παναγιώτου,

Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής,

Διευθυντής GSTA Ltd, WTAEC Ltd

ΠΗΓΗ: ΑΛΗΘΙΝΑ ΨΕΜΜΑΤΑ

Διαπραγμάτευση ουσίας

του Γιάνη Βαρουφάκη 

 

Όλοι συμφωνούν. Οι στόχοι του Μνημονίου έχουν αποτύχει ολοκληρωτικά. Την επομένη των εκλογών η νέα κυβέρνηση, όποια και να είναι, θα πρέπει να καλέσει τους ευρωπαίους εταίρους μας σε επαναδιαπραγμάτευση των όρων της δανειακής σύμβασης. Αυτό τουλάχιστον υπόσχονται ότι θα πράξουν οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί, κ.κ. Σαμαράς, Τσίπρας και Βενιζέλος, συνεπικουρούμενοι τουλάχιστον από τον κ. Κουβέλη (αλλά και από τους γερμανικούς Financial Times που προαναγγέλουν ότι και η Ευρώπη είναι έτοιμη για μια τέτοια διαπραγμάτευση). Τα βασικά ερωτήματα που τίθενται αυτομάτως, όπως σε κάθε περίπτωση διαπραγμάτευσης, είναι τα εξής:

(1) Τι θα ζητήσει η νέα κυβέρνηση;
(2) Τι θα προσφέρει ως αντάλλαγμα;
(3) Ποια βήματα θα ανακοινώσει πως θα κάνει στην περίπτωση που δεν προκύψουν κάποια ελάχιστα οφέλη για την χώρα;
(4) Ποια θα είναι αυτά τα ελάχιστα οφέλη που, εφόσον δεν «προκύψουν», η δική μας πλευρά θα προβεί στα βήματα του ερωτήματος (3);
(5) Πως θα προετοιμαστεί η κυβέρνηση για την περίπτωση που αναγκαστεί να κάνει αυτά τα βήματα;
(6) Ποιο γενικότερο πλαίσιο συμφωνίας θα προτείνει που να μεγιστοποιεί τα ερείσματα της χώρας σε όλα τα μήκη και πλάτη της ευρωζώνης, κι έτσι να ενισχύει την διαπραγματευτική της θέση μεσοπρόθεσμα (δεδομένου ότι η διαπραγμάτευση στην ευρωζώνη θα είναι, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, διαρκής);

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα διαφωνήσουμε στις απαντήσεις που δίνει ο καθένας μας στα έξι αυτά ερωτήματα. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε στα εξής:

Α. Χωρίς την προαναγγελία του (3), οι διαπραγματεύσεις ως προς το (1) [αλλά και το (2)] είναι άνευ σημασίας. Αν δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι (στην περίπτωση που η τρόικα αποδειχθεί ανέτοιμη να κάνει τις ελάχιστες υποχωρήσεις που να καθιστούν την συμφωνία μας μαζί τους βιώσιμη) θα αποχωρήσουμε (κάνοντας βήματα που η τρόικα δεν θέλει να ακούσει – βλ. 3), τότε καλύτερα να μην εξευτελιστούμε με άλλη μια μη-διαπραγμάτευση τύπου Άνοιξης του 2010. Καλύτερα να μην ζητήσουμε καν διαπραγματεύσεις.

Β. Για να είναι πιστευτό το (3) [ότι θα προβούμε στις κινήσεις αυτές στην περίπτωση που δεν ικανοποιηθούν οι ελάχιστες απαιτήσεις μας], δεν πρέπει να μπλοφάρουμε! (Δηλαδή, να απειλούμε κάτι το οποίο δεν είμαστε, σε τελική ανάλυση, διατεθειμένοι να πράξουμε.) Αντίθετα, πρέπει να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι ώστε, όσο ζοφερή κι αν είναι η κατάσταση, να προτιμούμε (μετά ένα πιθανό ναυάγιο διαπραγματεύσεων) να προβούμε (παρά να μην προβούμε) σε αυτά τα βήματα. Μόνο έτσι η προαναγγελία αυτών των βημάτων είναι πιστευτή. (Δηλαδή, το ακριβώς αντίθετο με εκείνο που είχε πράξει ο κ. Βενιζέλος το περασμένο καλοκαίρι – κάνοντας, δήθεν, τον «σκληρό» στην τρόικα αλλά υποχωρώντας αμέσως όταν εκείνοι πήραν το αεροπλάνο και έφυγαν).

Πιστεύω να συμφωνείτε με τα σημεία Α και Β. Οι διαφωνίες μας, και μεταξύ των κομμάτων, αρχίζουν όταν εξειδικεύουμε τις απαντήσεις μας στα ερωτήματα (1) με (6). Αν ήμουν δημοσιογράφος, και είχα μπροστά μου τους πολιτικούς αρχηγούς, πολύ θα ήθελα να ακούσω τις απαντήσεις τους σε αυτά. Μιας και δεν τους έχω, θα προσπαθήσω να τα απαντήσω ο ίδιος, όσο πιο σύντομα μπορώ, στην βάση προσωπικής εκτίμησης της κατάστασης σε Ελλάδα και ευρωζώνη.

(1) Τι θα πρέπει να ζητήσει η νέα κυβέρνηση;

Πρώτον, τα κεφάλαια που πηγαίνουν στις τράπεζες για ανακεφαλαιοποίησή τους, να μην καταγράφονται στο ελληνικό δημόσιο χρέος και να μην χρειάζεται η αποπληρωμή τους από το ελληνικό δημόσιο. Αντίθετα, να πηγαίνουν κατ’ ευθείαν από το EFSF-ESM στις τράπεζες με το πρώτο να λαμβάνει ως αντάλλαγμα κοινές μετοχές τους, και, σε συνεργασία με την ΕΚΤ και την EBA (European Banking Authority), να επιβλέπει την εξυγείανση των τραπεζών. Όταν οι τράπεζες ορθοποδήσουν, το EFSF-ESM πωλεί τις μετοχές αυτές και τα δάνεια αποπληρώνονται χωρίς την ανάμειξη του ελληνικού δημοσίου. (*)

Δεύτερον, moratorium των αποπληρωμών προς την τρόικα για ένα έτος και για όσο καιρό ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας είναι κάτω του 2%. Όταν ο ρυθμός αυτός ξεπεράσει το 2%, τότε οι αποπληρωμές ξεκινούν και πάλι σταδιακά για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται. (**)

Τρίτον, άμεσες ξένες επενδύσεις σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα από consortium της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΕν) (με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις) -  και με χρηματοδότηση που θα προκύψει από έκδοση ομολόγων των δύο αυτών οργανισμών, ασφαλιζόμενων αν χρειαστεί από έκδοση ασφαλιστιστηρίων από το EFSF-ESM (υπέρ των ομολογιούχων). (***)

(2) Τι θα πρέπει να προσφέρει η νέα κυβέρνηση ως αντάλλαγμα;

Πρώτον, την εγγύηση ότι, βρέξει-χιονίσει, το ελληνικό δημόσιο θα ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του από την 1-1-2013 και για πάντα – ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται ως προς τις δαπάνες του δημοσίου, τα της φορολογίας κλπ.

Δεύτερον, ότι οργανισμοί όπως ο ΟΣΕ θα εκχωρηθούν για 50 χρόνια, προς €1, σε consortium (στο οποίο μπορεί να συμμετέχει και η ΕΤΕπ) το οποίο θα πλειοδοτεί ως προς τα κεφάλαια που προτίθεται να επενδύσει και το προσωπικό που διατίθεται να διατηρήσει (ή νέο που θα προσλάβει).

(3) Ποια βήματα θα ανακοινώσει πως θα κάνει στην περίπτωση που δεν προκύψουν, από την επαναδιαπραγμάτευση, κάποια ελάχιστα οφέλη για την χώρα;

Ένα και απλό: Να δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί τις επόμενες δόσεις από το EFSF. Ούτε καταγγελίες ούτε τίποτα. Απλά, ο νέος πρωθυπουργός να πει στους εταίρους μας: «Κυρίες και κύριοι, δεν μπορώ, με το χέρι στην καρδιά, να πάρω κι άλλα δάνεια από τους φορολογούμενούς σας εφόσον δεν υπάρχει ένα πλάνο στο τραπέζι που να αφήνει έστω και μικρό περιθώριο ελπίδας ότι ο ελληνικός λαός θα μπορέσει να σας αποπληρώσει.» Και ο νοών νοείτο. [Καθώς, όπως είναι λογικό, αυτή η άρνηση εκταμίευσης σημαίνει και de facto επιβολή moratorium αποπληρωμών προς την ΕΚΤ – ανατρέποντας ολόκληρη τον Μνημονιακό «σχεδιασμό» της τρόικα όχι μόνο όσον αφορά την Ελλάδα αλλά και της Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Ισπανίας.] (Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι, έτσι κι αλλιώς, από τούδε και στο εξής, ούτε ένα ευρώ από αυτές τις δόσεις δεν θα πάρουμε για χρήση εκ μέρους του δημοσίου μας – όπως π.χ. η προηγούμενη δόση των €4,2 δις που πήγε ολόκληρη στην ΕΚΤ).

(4) Ποια θα είναι αυτά τα ελάχιστα οφέλη για την χώρα που, εφόσον δεν προσφερθούν από την «άλλη» πλευρά, η δική μας πλευρά θα προβεί στα βήματα του μέρους (3);

Αυτό είναι κάτι που κανείς διαπραγματευτής δεν αποκαλύπτει εξ αρχής. Σε γενικές γραμμές όμως, η «λεπτή κόκκινη γραμμή» πρέπει να χαραχθεί έτσι ώστε, αν τελικά συμφωνήσουμε με την τρόικα, να εξασφαλιστεί (κι όχι απλά να ανακοινωθεί στην βάση φαντασιώσεων – όπως έκαναν ο κ. Παπακωνσταντίνου κι ο κ. Βενιζέλος) ότι οι επενδύσεις θα είναι τέτοιες που να οδηγήσουν γρήγορα (εντός έξι μηνών το αργότερο) σε έναν ρυθμό μεγέθυνσης τους ονομαστικού ΑΕΠ γύρω το 3% (και πως θα ανέλθει κατόπιν στο 5% για να ξανα-αρχίσουν οι αποπληρωμές των δανείων στην τρόικα.)

(5) Πως θα προετοιμαστεί η κυβέρνηση για την περίπτωση που αναγκαστεί να κάνει αυτά τα βήματα;

Αν τελικά οι Ευρωπαίοι μας πουν «δεν μασάμε», τι κάνουμε; Αν εκείνη την στιγμή δεν προτιμούμε, εμείς οι ίδιοι, το να πούμε «όχι» στην επόμενη δόση από το να την λάβουμε, τότε η απειλή μας θα έχει αποδειχθεί κάλπικη και η στρατηγική μας θα βασίζεται σε μια μπλόφα – κάτι που καμία κυβέρνηση δεν δικαιούται να κάνει σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για την χώρα.  Για να προτιμούμε να πούμε το «όχι», από το να σκύψουμε το κεφάλι, είναι απαραίτητη η κατάλληλη προετοιμασία ώστε το ελληνικό δημόσιο, έστω και υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης, να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του άμεσα. Έχω ξανα-αναφερθεί σε δύο βασικούς τρόπους που μπορεί να το πετύχει: Πρώτον, με την από-πάνω-προς-τα-κάτω συμπίεση των μισθών του δημοσίου και, δεύτερον, με την έκδοση ομολογιών που, με νόμο, δεσμεύουν τα δημόσια ταμεία να κάνουν αποδεκτές τις ομολογίες αυτές για καταβολή ΦΠΑ, φόρους εισοδήματος κλπ έξι μήνες αργότερα και, μάλιστα, με γενναία έκπτωση (ακόμα και 20%). Πολλοί συμπολίτες μας που γνωρίζουν από τώρα τι φόροι τους περιμένουν στην γωνία σε 6, 8, 12 μήνες θα προτιμήσουν, αντί να βγάζουν τα χρήματα που τους έμειναν στις τράπεζες στο εξωτερικό με στόχο να τα ξαναφέρουν όταν θα πρέπει να πληρώσουν την εφορία, να αγοράσουν αυτές τις ειδικές φορο-ομολογίες εξασφαλίζοντας μια μεγάλη φορο-έκπτωση. Με αυτά τα δύο μέτρα, και άλλες γενναίες περικοπές δαπανών χωρίς άμεσο αντίκυπο στα κατώτερα εισοδήματα, το ελληνικό δημόσιο μπορεί να επιβιώσει έως ότου η Ευρώπη αναγκαστεί από την ζωή (και την πίεση μιας ΕΚΤ που θα βρεθεί σε μεγάλη υπαρξιακή αγωνία) να ανοίξει ξανά τις διαπραγματεύσεις με μεγαλύτερη σύνεση και καλύτερη διάθεση. Διαφορετικά, σε 6 ή 8 μήνες απλά δεν θα υπάρχει ευρωζώνη, ό,τι και να πράξει η ελληνική κυβέρνηση.

(6) Ποιο γενικότερο πλαίσιο συμφωνίας θα πρέπει να προτείνει η νέα κυβέρνηση;

Τα τελευταία δύο χρόνια, η εικόνα της χώρας μας στην Ευρώπη είναι αποκαρδιωτική. Οι έλληνες εμφανιζόμαστε ως ζητιάνοι που προσπαθούν να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους για πάρτη τους, χωρίς να νοιάζονται για τα προβλήματα των άλλων ευρωπαίων, νότιων και βόρειων. Ότι παλεύουμε να εξασφαλίσουμε την δόση μας κι... έχει ο Θεός. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Πως; Με δύο τρόπους. Πρώτον, έχοντας δεσμευτεί ότι το ελληνικό δημόσιο ποτέ ξανά δεν θα έχει ούτε ένα ευρώ έλλειμμα (εφόσον η Ευρώπη αναλάβει το τραπεζικό σύστημα, τις ξένες άμεσες επενδύσεις, και ένα moratorium αποπληρωμών μέρι να έρθει η ανάκαμψη). Και δεύτερον επιμένοντας, απαιτώντας θα έλεγα, ότι ό,τι ισχύει για την Ελλάδα θα πρέπει να ισχύει και για τις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονται εντός του EFSF ή που ετοιμάζονται να μπούνε σε αυτό (δηλαδή η Ιταλία). Με αυτές τις δύο κινήσεις, η Ελλάδα θα αλλάξει την εικόνα που έχει στα μάτια των ευρωπαίων πολιτών, με σημαντικά μακροπρόθεσμα οικονομικά και πολιτικά οφέλη.

Αυτές είναι οι απαντήσεις μου στα έξι καυτά ερωτήματα περί επανα-διαπραγμάτευσης. Ποιο κόμμα έχει καταθέσει ένα τέτοιο πρόγραμμα; Κανένα, βεβαίως. Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ δεν είναι διατεθειμένοι ούτε καν να διανοηθούν μια απάντηση στο ερώτημα (3). Άρα, θα πάνε σε μια διαπραγμάτευση-παρωδία όπου το αποτέλεσμα θα θυμίζει Γιώργο Παπακωνσταντίνου ή Ευάγγελο Βενιζέλο, με θλιβερές θριαμβολογίες για «χαλάρωση όρων», κάποιες ανούσιες επιμηκύνσεις κλπ., που όμως θα αποτύχουν παταγωδώς να καταστήσουν βιώσιμη την ελληνική κοινωνική οικονομία και, έτσι, θα μας οδηγήσουν νομοτελειακά εκτός ευρωζώνης, εξοστρακίζοντάς μας σε μια στιγνή εξορία στην οποία, σύντομα, θα μας ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι της περιφέρειας, μαζί και με την Γαλλία!

Μένει ο Σύριζα ως το μόνο κόμμα που θέτει το ερώτημα (3) και το απαντά ουσιαστικά. Για αυτό τον λόγο θα έχει την ψήφο μου.(****) Κι ας με στενοχωρεί η ρητορική του επίδοση στα περί «καταγγελιών», κατάργησης της λιτότητας (λες και είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε), νέων προσλήψεων στο δημόσιο, εθνικοποίηση των τραπεζών κλπ. Την Δευτέρα, αν κληθεί να σχηματίσει κυβέρνηση, είναι το μόνο μεγάλο (πλέον) κόμμα που μπορεί να επιχειρήσει μια διαπραγμάτευση σαν αυτή που περιέγραψα. Όσο για τις «άλλες» πολιτικές του, που απορρίπτω, ελπίζω ότι η αναρρίχηση στην ηλεκτρική καρέκλα της εξουσίας θα τις σκορπίσει στους πέντε ανέμους.

ΥΓ. Φτάνουν στα αυτιά μου, εδώ στο μακρυνό Seattle, πως αναλαμβάνω κυβερνητικό πόστο σε κυβέρνηση Σύριζα (κάτι που πολλοί θα σκεφτείτε ότι επιβεβαιώνεται από το πιο πάνω συμπέρασμά μου και την ψήφο μου στον Σύριζα). Για να μην υπάρχει παρεξήγηση μεταξύ μας, επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: Θα βοηθήσω όποια κυβέρνηση μου το ζητήσει σε μια δύσκολη στιγμή. Συμβουλευτικά όμως. Για να ασκήσει κάποιος εξουσία από κυβερνητικό πόστο, πρέπει να έχει βαθμούς ελευθερίας (ιδίως σε μια διαπραγμάτευση) που δεν δικαιούται άνευ της δημοκρατικής νομιμοποίησης που μόνο η κρίση των πολιτών στην κάλπη μπορεί να προσφέρει.

(*) Αυτή ήταν εξ αρχής η πρότασή μας με τον Stuart Holland πριν από δύο χρόνια για την επίλυση της τραπεζικής κρίσης (βλ. εδώ – βλ. 2η πολιτική). Τώρα πια έχει γίνει κοινή πεποίθηση σε όλη την Ευρώπη, ακόμα και εντός της ΕΚΤ, ότι κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο και επιθυμητό. [Βλ. σχετικό άρθρο του πρώην στελέχους της ΕΚΤ Lorenzo Bini Smaghi στους Financial Times]

(**) Όπως συνέβη, π.χ., με τα δάνεια της Βρετανίας από τις ΗΠΑ μετά τον Β’ ΠΠ.

(***) Άλλη μια πρόταση που ακούγεται πολύ τις μέρες αυτές (αν έχετε ακούσει περί ομολόγων-έργων ή project-bonds) την οποία όμως πρωτοδιαβάσατε εδώ – βλ. «Μια νέα αρχιτεκτονική για το ευρώ, προς το τέλος του κειμένου).

(****) Σε άρθρο μου προ των εκλογών του Μαΐου, είχα μοιράσει 10 ψήφους σε διάφορα κόμματα στο πλαίσιο αυτού που ονομάζουμε στην Θεωρία Παιγνίων «μεικτή στρατηγική». Δεν το κάνω σήμερα. Γιατί; Η ΔΗΜΑΡ που είχε λάβει 3 από εκείνες τις 10 ψήφους μου, απεδείχθη πανέτοιμη να αποδεχθεί τον εκβιασμό της τρόικα, αρνούμενη να απαντήσει στο ερώτημα (3) πιο πάνω. Οι Οικολόγοι-Πράσινοι εξακολουθούν να είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο για την χώρα αλλά αυτή την στιγμή προέχει η διαπραγμάτευση με την τρόικα – κάτι για το οποίο το κόμμα αυτό δεν έχει εκφέρει άποψη που να το κάνει να ξεχωρίζει (τουλάχιστον στα μάτια μου). Η Δράση του κ. Μάνου έχει ως άποψη την μη διαπραγμάτευση. Αδυνατεί να κατανοήσει πως η θέση της χώρας στο ευρώ υπονομεύεται από την προσπάθεια τήρησης των όρων του Μνημονίου – κι ότι η απελευθέρωση αγορών σε ελεύθερη πτώση δεν θα αντιστρέψει το καταστροφικό τσουνάμι. Αφήστε που έπραξε το τεράστιο σφάλμα, για φιλελεύθερο κόμμα, της σύμπραξης με τον ισλαμοφοβικό κ. Τζήμερο ο οποίος θεωρεί πως οι εκπτώσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ. των μεταναστών) κατά κάποιον τρόπο εξισορροπούν τις απώλειες των «δικών» μας. [Εδώ πρέπει να ζητήσω συγγνώμη γιατί σε εκείνο το άρθρο είχα δώσει εύσημα στο τομέα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στην Δημιουργία Ξανά – απλά, δεν είχα διαβάσει αρκετά προσεκτικά τα λεγόμενά τους. Μήπως συνέβη το ίδιο και στον κ. Μάνο;]
ΠΗΓΗ: protagon.gr
 

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Μια απάντηση στους Ένδεκα

του Γιάνη Βαρουφάκη, 06/06/2012

«Αγωνιούμε και ανησυχούμε βαθιά, όπως και όλοι οι Έλληνες, για τις εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία...» Έτσι κλείνει το κείμενο ένδεκα καλών συναδέλφων το οποίο δημοσιεύτηκε ταυτόχρονα στην Καθημερινή και εδώ. Τουλάχιστον, η Κρίση μας ανάγκασε (εμάς τους οικονομολόγους) να αφήσουμε τα μυστικιστικά μας κείμενα και να συμμετάσχουμε στον δημόσιο διάλογο στην βάση της ισηγορίας: της απλής ιδέας ότι τα λεγόμενά μας πρέπει να κρίνονται από τους πολίτες στην βάση της ποιότητας του επιχειρήματός μας, από το κατά πόσον πείθει, πόσο βοηθά στην διαμόρφωση συλλογικών δράσεων και συνειδήσεων.
Αν μη τι άλλο, η Κρίση απέδειξε ότι ο Πλάτων έσφαλε. Ότι στον χώρο της οικονομίας, η κοινωνία δεν δικαιούται να αφήσει τις τύχες της στους «επαΐοντες», στους «ειδικούς». Πίσω από κάθε καταστροφική οικονομική πολιτική (προ του 2008) η οποία οδήγησε στο Κραχ του 2008 κρυβόταν μια ομάδα από τους καλύτερους οικονομολόγους. Πίσω από κάθε τοξικό παράγωγο βρισκόταν ένα μοντέλο που βάσιζε τις καταστροφικές του παραδοχές στα γραπτά κάποιου Νομπελίστα οικονομολόγου. Οι υπουργοί οικονομίας, ιδίως στην χώρα μας, δεν υστερούσαν καθόλου, ως οικονομολόγοι, σε ακαδημαϊκούς τίτλους. Για την ακρίβεια τα βιογραφικά τους ήταν συχνά εντυπωσιακά.
Σήμερα, εδώ που φτάσαμε, οι οικονομολόγοι έχουμε ιερή υποχρέωση να κάνουμε αυτό που έπραξαν οι 11 συνάδελφοι: Να καταθέτουμε τις απόψεις μας στον δημόσιο διάλογο ως ίσοι μεταξύ ίσων, προσπαθώντας να πείσουμε με λογικά επιχειρήματα για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γίνει. Και να κρινόμαστε για αυτά που προτείνουμε από τους πολίτες οι οποίοι, με την ψήφο τους, έχουν τον τελικό λόγο.
Το Κείμενο των Ένδεκα, πολύ σωστά, αποτελείται απο τρία μέρη: Μια σειρά (τριών βασικών) διαπιστώσεων για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, μια ανάλυση των λόγων που βρεθήκαμε εδώ που είμαστε και, τρίτον, τρεις βασικές συστάσεις για το τι πρέπει να γίνει. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε αυτά τα τρία μέρη ένα προς ένα.
Οι Διαπιστώσεις των Ένδεκα
Πρώτη διαπίστωση είναι ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη και πως πλησιάζουμε ένα σταυροδρόμι όπου, αν πάρουμε την λάθος κατεύθυνση, θα το μετανοιώσουμε πικρά ως έθνος και ως πολίτες. Πιο συγκεκριμένα, κρίνεται η παραμονή μας στην ευρωζώνη αλλά και γενικότερα το μέλλον της Ευρώπης. Μια στραβοτιμονιά της Ελλάδας πιθανόν να έχει, λόγω της κρισιμότητας της περιόδου, όχι μόνο τεράστιο κόστος για την χώρα μας αλλά και για την Ευρώπη συνολικά.
Δεύτερη διαπίστωση είναι ότι η Ύφεση ήταν αναπόφευκτη δεδομένης της έντασης της Κρίσης που ξέσπασε στην Ελλάδα στα τέλη του 2009 (και, θα πρόσθετα, του παγκόσμιου Κραχ του 2008 που προηγήθηκε). Με άλλα λόγια, είτε είχαμε Μνημόνιο είτε όχι, ο ελληνικός λαός ήταν προδιαγεγραμμένο (από το 2008) ότι θα υπέφερε.
Τρίτη διαπίστωση, ότι η Κρίση είναι τόσο ελληνική όσο και ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα έχει ιδιαίτερες, δικές της, παθογένειες που εξηγούν γιατί λειτουργήσαμε ως «το καναρίνι στην γαλαρία» αλλά, παράλληλα, η Ευρωζώνη είχε κι εκείνη τις δικές της παθογένειες και σαθρές δομές, με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αυτές οι τρεις διαπιστώσεις με βρίσκουν, όπως τις κατέγραψα περιληπτικά πιο πάνω, απόλυτα σύμφωνο. Βέβαια, οι διαπιστώσεις δεν αρκούν. Σημασία έχει (ιδίως ώστε να προβούμε στην εκπόνηση πολιτικών αντιμετώπισης του προβλήματος, της Κρίσης) να προχωρήσουμε στην ανάλυση των αιτίων που οδήγησαν στην κατάσταση την οποία «διαπιστώνουμε». Αυτό επιχειρεί η επόμενη ενότητα:
Η Ανάλυση των Ένδεκα
Οι Ένδεκα διαχωρίζουν την ελληνική από την ευρωπαϊκή διάσταση της Κρίσης. Όσο αφορά την ελληνική της διάσταση, είναι δύσκολο να διαφωνήσει κανείς με τον τρόπο που χαρακτηρίζουν τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνικής οικονομίας: Είμασταν (και είμαστε) μια κοινωνία βουτηγμένη στην αναξιοκρατία, μια οικονομία όπου τα αντικίνητρα τα οποία αντιμετώπιζε όποιος ήθελε να δημιουργήσει κάτι της προκοπής (είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα) ορθώνονταν γιγαντιαία και απαιτούσαν Ηράκλεια δύναμη και Οδύσσεια πανουργία για να τα ξεπεράσει, ένα κράτος-εχθρός του πολίτη. Δεν χρειάζεται να σας κουράσω για πράγματα που σχεδόν όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά. Το μόνο που θα πρόσθετα στις ελληνικές παθογένειες είναι μία συγκεκριμένη την οποία οι Ένδεκα δεν αναφέρουν (ίσως επειδή διαφωνούν με την σημασία της): είναι ο υπονομευτικός ρόλος της ανισότητας εισοδημάτων και ευκαιριών. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που αξίζει να συζητηθεί αλλού.
Εκεί που διαπίστωσα πλήρη διάσταση απόψεων με τους Ένδεκα ήταν στα της ευρωπαϊκής διάστασης της Κρίσης. Επειδή γνωρίζω τις απόψεις των συναδέλφων, εδώ και καιρό, δεν περίμενα ότι οι αναλύσεις μας της Ευρωπαϊκής Κρίσης θα ταυτίζονταν. Πρέπει όμως να σας πω ότι, παρόλα αυτά, εξεπλάγην από την πλήρη αποδοχή εκ μέρους των συναδέλφων μιας συγκεκριμένης ανάλυσης που χρεώνει την Κρίση στην αποτυχία των ευρωπαϊκών «εποπτικών μηχανισμών» να πειθαρχήσουν κράτη και τράπεζες (π.χ. να θέσουν χώρες με υπερβολικό χρέος υπό αυστηρή επιτήρηση πριν ξεσπάσει η Κρίση ή και να σηματοδοτήσουν στις, π.χ.,  γερμανικές τράπεζες τον κίνδυνο δανεισμού Ισπανών, Ιρλανδών και Ελλήνων ιδιωτών). Πρόκειται για μια άποψη που μπορεί κάλλιστα να ονομαστεί η Πειθαρχική Ερμηνεία της Ευρωπαϊκής Κρίσης.
Η Πειθαρχική Ερμηνεία ουσιαστικά ισχυρίζεται πως η Κρίση θα είχε αποφευχθεί αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε κάνει τα στραβά μάτια, αρχικά στην Γερμανία και στην Γαλλία (που πρώτες παραβίασαν τα όρια του Μάαστριχτ) και, αργότερα, στην Ελλάδα, στην Ιταλία κλπ. Αυτή η Πειθαρχική Ερμηνεία κρύβεται πίσω από την Γερμανική εμμονή να περάσει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο (το οποίο μόλις πέρασε και τον σκόπελο του Ιρλανδικού Δημοψηφίσματος, υπό την απειλή ότι ένα Όχι θα σταματούσε την πρόσβαση της χώρας σε νεά δάνεια) – ένα σύμφωνο που προσπαθεί να ιδρύσει νέους, αυστηρότερους μηχανισμούς πειθάρχισης.
Μου κάνει, λέω, εντύπωση, η σιωπηρή (αλλά πλήρης) αποδοχή αυτής της Πειθαρχικής Ερμηνείας για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή πρόκειται για ερμηνεία την οποία εγκαταλείπουν σχεδόν όλοι (όχι μόνο ο κ. Hollande αλλά ακόμα και η Αυστριακή κυβέρνηση), αφήνοντας την κα Μέρκελ να την υπερασπίζεται με νύχια και με δόντια, ουσιαστικά, μόνη, απομονωμένη από όλο και περισσότερους σοβαρούς αναλυτές. Την στιγμή που ακόμα και στην Γερμανία το ευρωομόλογο έχει καταγραφεί ως μέρος της λύσης, οι Ένδεκα επαναλαμβάνουν την μοναχική εμμονή της κας Μέρκελ ότι «τα ευρωομόλογα μπορεί να οξύνουν τα προβλήματα καθώς θα μειώσουν τα κίνητρα για δημοσιονομική πειθαρχία στις υπερχρεωμένες χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία».
Δεύτερον, επειδή πάσχει από οφθαλμοφανείς αδυναμίες (εξ ου και η εγκατάλειψή της). Πάρτε για παράδειγμα την Ισπανία. Μια χώρα με πλεόνασμα όταν ξέσπασε η Κρίση και χρέος κατά πολύ χαμηλότερο από εκείνο της Γερμανίας. Προφανώς καμία πρότερη πειθάρχιση, κανένας «εποπτικός μηχανισμός» (όσο αυστηρά και άμεμπτα και να λειτουργούσε) δεν θα μπορούσε να αποσοβήσει το σημερινό γονάτισμα της Ισπανίας. Γιατί; Επειδή δεν προέκυψε λόγω δημόσιου χρέους! Προέκυψε λόγω ιδιωτικού δανεισμού από τις γερμανικές τράπεζες ισπανών εργολάβων, ως επί το πλείστον. Με ποιο δικαίωμα θα επέβαλε η Ευρώπη περιορισμούς στην Deutsche Bank ως προς τον ποιον ιδιώτη ισπανό δανείζει και ποιον όχι; (Μόνο κάποιοι εκκεντρικοί οικονομολόγοι λέγαμε τότε ότι η απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος δυναμίτιζε την διεθνή οικονομία.)
Περνάω τώρα στην ανάλυση του Μνημονίου και του αντικτυπού του. Γράφουν οι Ένδεκα ότι στο πρώτο μισό του 2010 η Ύφεση ήταν δεδομένη και πως η αποδοχή του Μνημονίου ήταν ο καλύτερος τρόπος να την μετριάσουμε. Αν μάλιστα είχε εφαρμοστεί διαφορετικά, με μεγαλύτερη έμφαση στις μεταρρυθμίσεις και λιγότερη στις περικοπές και τους νέους φόρους, το Μνημόνιο μπορεί και να είχε πετύχει. Εγκαλούν μάλιστα την Ευρώπη που δεν προέβλεψε το κούρεμα νωρίτερα (κάτι που με χαροποιεί, κατόπιν εορτής, καθώς όταν τότε κάποιος ισχυριζόταν ότι το κούρεμα ήταν αναπόφευκτο, συνάδελφοι της ίδιας σχολής σκέψης τον χαρακτήριζαν «ακραίο» και «υπονομευτή» της εθνικής προσπάθειας).
Σε αυτό το σημείο θα συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε (με τους Ένδεκα) και θα το καταγράψουμε ως κομβικό σημείο της «συζήτησης». Από τις αρχές του 2010, πριν καν δημοσιευτεί η Μνημονιακή Συμφωνία, έλεγα ότι από την στογμή πυ μπήκαμε σε περίοδο ύφεσης, η ελληνική κρίση δεν μπορεί να ξεπεραστεί μέσω δανείων (με επιτόκια πάνω από το 3%) τα οποία (α) αυξάνουν το δημόσιο  χρέος και (β) δίδονται υπό τον όρο της περικοπής τους εθνικού εισοδήματος (μέσω μέτρων λιτότητας όπως αυτά που παραδοσιακά απαιτεί και επιβάλει το ΔΝΤ, το οποίο έφερε η κα Μέρκελ στην Ευρώπη ακριβώς για αυτό τον λόγο). Για τους Ένδεκα μια διαφορετική εφαρμογή του Μνημονίου μπορεί να το οδηγούσε σε επιτυχία. Για τον υπογράφοντα, το Μνημόνιο θα αποτύγχανε ακόμα και εάν σοφοί άγγελοι εξ ουρανού κατέβαιναν στην Πλατεία Συντάγματος με σκοπό την εφαρμογή του. (Απόδειξη, αν θέλετε, δίνει το Δουβλίνο: Ένα κράτος-διαμάντι που επέβαλε στον εαυτό του αρκετά Μνημόνια πριν του τα επιβάλουν. Μια οικονομία πιο μεταρρυθμισμένη από οποιαδήποτε άλλη στην κόσμο. Κι όμως: μια κοινωνία που δεν μπορεί, και δεν θα τα καταφέρει, να ξεκολήσει από το τέλμα της Κρίσης και του δημόσιου χρέους.)
Αν έχω δίκιο σε αυτή την εκτίμηση, και οι στόχοι του Μνημονίου ήταν και είναι άπιαστοι, τα πειθαρχικά μέτρα του Μνημονίου δεν είναι τίποτα άλλο από μια μορφή (ίσως ασυνείδητου) δημοσιονομικού σαδισμού: μέτρα τιμωρίας χωρίς την ελπίδα της ανάτασης στο τέλος της τιμωρίας. Αν η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε διανοηθεί να προτιμήσει την στάση πληρωμών από την υπογραφή του Μνημονίου (στις αρχές του 2010) ναι μεν (όπως σωστά λένε οι Ένδεκα) θα είχαμε μια πολύ πιο βαθειά ύφεση βραχυπρόθεσμα (από εκείνη που είχαμε), αλλά: (α) θα έσπαγε τον φαύλο κύκλο δημόσιου χρέους και ύφεσης (με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε τώρα σε φάση ανάκαμψης) και (β) θα βοηθούσε την υπόλοιπη Ευρώπη να γλυτώσει τον δημοσιονομικό σαδισμό που πρωτοσχεδιάστηκε για την Ελλάδα και μετά «φορέθηκε» στο Δουβλίνο, στην Λισαβόνα, στην Μαδρίτη κλπ (με θετικά αποτελέσματα και για την Ελλάδα, καθώς σήμερα η γενικευμένη ύφεση μας δίνει ακόμα λιγότερες ελπίδες).
Περιπληπτικά, η ανάλυση των Ένδεκα με βρίσκει αντίθετο επειδή, καθώς ενστερνίζονται την Πειθαρχική Ερμηνεία, καταλήγουν σε συμπεράσματα για την προοπτική που προσφέρει η συνεχιζόμενη εφαρμογή των όρων του Μνημονίου τα οποία, κατ’ εμέ, δεν συνάδουν με τις δυνατότητες της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας. Άλλη μια περίπτωση οικονομολόγων που διαφωνούν στην ανάλυση της οικονομικής πραγματικότητας, αφήνοντας τους πολίτες σχεδόν αβοήθητους να πρέπει να κάνουν μια δύσκολη επιλογή σε μια κρίσιμη στιγμή. Από την άλλη όμως, πιο αισιόδοξη, πλευρά, πρόκειται και την κορύφωση της δημοκρατικής διαδικασίας.
Οι Συστάσεις των Ένδεκα
Οι ένδεκα συνάδελφοι πολύ σωστά κρίνουν ότι μια έξοδος από το ευρώ θα ήταν ό,τι χειρότερο μπορεί να μας συμβεί αυτή την στιγμή. Την θεωρούν μάλιστα πιθανή, μια «εκπαραθύρωση» της Ελλάδας, και προειδοποιούν ότι θα εξαρτηθεί από το πως θα πορευτεί η επόμενη ελληνική κυβέρνηση. Δεν διαφωνώ ούτε προς αυτό. Εκεί που οι δρόμοι μας χωρίζουν (λόγω των αναλυτικών διαφωνιών που είδαμε πιο πάνω) είναι σε δύο σημεία. Το ένα, τηρουμένων των αναλογιών, επουσιώδες ενώ το δεύτερο ουσιαστικό. Το επουσιώδες αφορά το κατά πόσον η Ευρώπη είναι έτοιμη για μια αποπομπή της Ελλάδας. Οι Ένδεκα αφήνουν να εννοηθεί ότι είναι – ότι η Ευρωζώνη μπορεί να επιβιώσει μια ελληνική έξοδο. Το ουσιώδες είναι ότι, τουλάχιστον έμμεσα, συστήνουν στους εκλογείς να ψηφίσουν ένα από τα λεγόμενα Μνημονιακά κόμματα θεωρώντας ότι η βέλτιστη στρατηγική της χώρας είναι η τήρηση των υποχρεώσεών της προς την τρόικα με στόχο μια επαναδιαπραγμάτευση εντός των σφικτών ορίων του Μνημονίου 2.
Ξεκινώντας από το «επουσιώδες», άποψή μου είναι ότι η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη. Ούτε μπορεί να ετοιμαστεί για μια εληνική έξοδο. Η οποιαδήποτε έξοδος θα αρχίσει τον Χορό του Ευρω-Ζαλόγκου, με την μία μετά την άλλη χώρα να πέφτουν στον γκρεμό των εθνικών νομισμάτων έως ότου η ίδια η Γερμανία αποφασίσει ότι ήρθε η ώρα να φορέσει το αλεξίπτωτό της και να εγκαταλείψει το φλεγόμενο ευρω-σκάφος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη είναι αρκετά σοφή ώστε να αποτρέψει μια τέτοια αλυσιδωτή αντίδραση. Αρκεί να παρατηρήσουμε τι έχει συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια για να συμπεράνουμε ότι η Ευρώπη είναι καθ’ όλα ικανή να αυτοκτονήσει αφήνοντας την Ελλάδα να φύγει ή ακόμα και αποπέμποντάς την. Με άλλα λόγια, επί της ουσίας, οι Ένδεκα έχουν δίκιο: η παραμονή μας στο ευρώ δεν είναι δεδομένη (όσο κι αν η αποπομπή μας θα είναι καταστροφική για εκείνους που μας αποπέμψουν).
Έρχομαι λοιπόν στο ουσιώδες: Πως θα μείνουμε στο ευρώ (αλλά ζωντανοί ως κοινωνία, οικογένειες, επιχειρήσεις). Η απάντηση των Ένδεκα είναι απλή: Πειθαρχούμε, εκλέγουμε μια δικομματική κυβέρνηση (υποθέτω ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) και παρακαλούμε για ευνοϊκότερους όρους. Θα συμφωνούσα μαζί τους υπό έναν όρο: Να έκρινα ότι οι όροι που μπορούμε να εκμαιεύσουμε από την τρόικα πειθαρχόντας θα ήταν τέτοιοι που τα δημοσιονομικά του κράτους να μας επιτρέψουν να μείνουμε στο ευρώ έστω και για ένα ή δύο χρόνια. Κρίνω ότι δεν είναι. Για τους ιδιους λόγους που, όπως έγραφα πιο πάνω, το πρώτο Μνημόνιο είχε ακριβώς μηδέν πιθανότητες επιτυχίας ακόμα και άγγελοι να το εφάρμοζαν. Μάλιστα σήμερα, με το «μυαλό» της τρόικα να μην βρίσκεται στην Ελλάδα αλλά στην Ισπανία και στην Ιταλία, και καθώς δεν θα κάνουν καμια υποχώρηση προς εμάς που να τους περιπλέκει τους σχεδιασμούς για τις δύο αυτές μεγάλες χώρες, η πειθάρχισή μας θα αποφέρει μόνο διακοσμητικές αλλαγές οι οποίες με πιθανότητα 100% θα αποτύχουν να αποτρέψουν τεράστιες υστερήσεις εσόδων και μια τέτοια ασφυξία στην κοινωνία (και στο τραπεζικό σύστημα) που η έξοδος από το ευρώ θα αποτελέσει, εντός μηνών, λαϊκή εντολή.
Περιθώριο συμφωνίας;
Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές είναι απαραίτητο να εστιάζουμε σε αυτά που μας ενώνουν, χωρίς βέβαια να παραβλέπουμε τις ουσιαστικές διαφωνίες μας. Το τελευταίο πράγμα που πρέπει να προσθέσουμε στην Κρίση είναι η Διχόνοια. Κλείνοντας λοιπόν, θα αναφερθώ στις τρεις βασικές συστάσεις των Ένδεκα με τις οποίες θα συμφωνήσω εν γένει (στο πλαίσιο της προσπάθειας εξεύρεσης κοινού τόπου):
(1) Να ανακηρύξουμε την παραμονή στην Ευρωζώνη εθνικό στόχο (όσο προβληματική και να θεωρούμε την δόμησή της).
(2) Επαναδιαπραγμάτευση με την Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένου ενός νέου μεγάλου κουρέματος, αυτή την φορά του χρέους προς την τρόικα).
(3) Μεταρρυθμίσεις παντού με στόχο την αποτελεσματικότητα του Δημοσίου, την πάταξη της διαφθοράς και την κατάργηση των αντικινήτρων που αντιμετωπίζουν όσοι θέλουν να δημιουργήσουν.
Αν αποτύχουμε στα πρώτα δύο, θα είναι πολύ δύσκολη (αν όχι αδύνατη) η επιτθυχία του τρίτου στόχου (καθώς η κατάρρευση δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της διαφθοράς, της αναποτελεσματικότητας, του εκσυγχρονισμού του δημόσιου τομέα). Τώρα, για να πετύχουμε στον πρώτο στόχο, είναι απαραίτητος ο δεύτερος: μια επαναδιαπραγμάτευση που βάζει την Ελλάδα σε βιώσιμο μονοπάτι (κι ας είναι δύσκολο και ανηφορικό). Τι απαιτεί αυτή η επαναδιαπραγμάτευση; Για τους Ένδεκα απαιτεί να πειθαρχήσουμε στους όρους της τρόικα. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Σκεφτείτε τι συνέβη πρις δυο βδομάδες: Δανειστήκαμε από την τρόικα (το EFSF) €4.2 δις, προσθέτωντάς τα στο Δημόσιο Χρέος, για να τα δώσουμε, μέχρι τελευταίας δεκάρας, στην ΕΚΤ (αποπληρώνοντας κάποια ομόλογά μας που είχε αγοράσει η ΕΚΤ – μια αποπληρωμή που άφησε κέρδος στην ΕΚΤ περίπου €500 εκατομμύρια). Ούτε ένα ευρώ δεν πήγε σε φάρμακα, συντάξεις, ούτε καν σε μεταρρυθμίσεις. Ούτε ένα. Τους επόμενους μήνες, το ελληνικό δημόσιο θα κληθεί να επαναλάβει αυτό τον δανεισμό. Και για να μας δοθούν τα χρήματα αυτά (πριν τα στείλουμε στην ΕΚΤ) πρέπει λέει να περικόψουμε κι άλλα δις από τις χαμηκές συντάξεις, από τους μισθούς κλπ, σπρώχνοντας την οικονομία πιο βαθειά στην Ύφεση και ένα βήμα πιο κοντά στην έξοδο από το ευρώ. Μπορεί αυτός ο δημοσιονομικός σαδισμός να σταματήσει μέσω επαναδιαπραγμάτευσης με μια τρόικα που μπορεί να παίρνει την πειθάρχισή μας ως δεδομένη; Σε καμία των περιπτώσεων. (Σε αυτό συμφωνούν και οι Ένδεκα: « η χαλάρωση θα είναι περιορισμένη”, ομολογούν, σε περίπτωση επαναδιαπραγμάτευσης με την Μνημονιακή κυβέρνηση που συνιστούν στους πολίτες να εκλέξουν)
Η εναλλακτική; Να καταγγείλουμε το Μνημόνιο; Κοιτάξτε, η καταγγελτική γλώσσα δεν πείθει. Το μόνο που κάνει είναι να ισχυροποιεί την διάθεση του «άλλου» για σύγκρουση με τον καταγγέλοντα. Ο μόνος λόγος να καταγγείλεις το Μνημόνιο είναι η επόμενη σχεδιασμένη κίνησή σου είναι να ανακοινώσεις την έξοδο από το ευρώ. Άρα, δεν συνιστώ την καταγγελία. Τι συνιστώ; Την λογική. Η δική μου πρόταση, εδώ και καιρό, είναι η εξής: Να κοιτάξουμε τον γερμανό ψηφοφόρο στα μάτια, ακόμα και την κα Μέρκελ, και να τους πούμε το εξής:
«Έχουμε ήδη δανειστεί πολλά χρήματα από εσάς. Η οικονομία μας καταρρέει και αδυνατούμε να αποπληρώσουμε αυτά που ήδη δανειστήκαμε. Αν δανειστούμε κι άλλα τώρα, για να τα επιστρέψουμε στην ΕΚΤ και σε άλλους πιστωτές (όπως κάναμε πριν μερικές εβδομάδες), και μάλιστα υπό όρους που θα μειώσουν το εθνικό μας εισόδημα ακόμα πιο πολύ, πως θα σας ξεπληρώσουμε; Έως ότου λοιπόν δούμε ένα σχέδιο, ένα συνολικό οικονομικό πλάνο (όχι μόνο για εμάς αλλά και για τους Ιρλανδούς, τους Ισπανούς, του Πορτογάλους) που εμπνέει κάποια αισιοδοξία ότι όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε, εμείς απλά δεν θα δεχθούμε τις επόμενες δόσεις των δανείων μας. Δεν θα ήταν σωστό απέναντί σας να δεχθούμε αυτά τα χρήματα. Απλά, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε να συντηρούμε το κράτος μας από τους όποιους φόρους αντλεί, εντός της Ευρωζώνης, όπως μπορούμε. Είναι θέμα ηθικής τάξης και υποχρέωσης απέναντι σε εσάς, στους ευρωπαίους εταίρους μας.»

Μια τέτοια στάση δεν αποτελεί καταγγελία. Αποτελεί όμως την μόνη ελπίδα να μην βγούμε από το ευρώ. Μια ελπίδα που θα σβήσει αν υπερισχύσει μια κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που συνεχίσει στον δρόμο του αδιέξοδου δανεισμού μετά δημοσιονομικού σαδισμού.
πηγη: protagon

 Οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας μπορεί να καταργηθούν χωρίς σημαντικά νομικά προβλήματα.

Γιώργου Κατρούγκαλου, Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου ΔΠΘ

Εισαγωγικά

Οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας μπορεί να καταργηθούν χωρίς σημαντικά νομικά προβλήματα. (Εξυπακούεται ότι υφίστανται, προφανώς, πολύπλοκες πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις του θέματος, για τις οποίες μερικές σκέψεις αναπτύσσονται στο τέλος του άρθρου.) Η επιχειρηματολογία που ακολουθεί συνοψίζεται στις εξής δύο κεντρικές θέσεις:

α) Τα μνημόνια καθ’ εαυτά δεν αποτελούν διεθνείς συμβάσεις, συνεπώς από αυτά δεν απορρέουν διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, ούτε οι σχετικοί νόμοι που τα εφαρμόζουν έχουν τυπική ισχύ ανώτερη από το νόμο.

β) Δεδομένου ότι οι δανειακές συμβάσεις, που αποτελούν διεθνή συνθήκη, δεν έχουν κυρωθεί σύμφωνα με τη συνταγματική διαδικασία, οι σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές δεν έχουν υπερνομοθετική ισχύ, ως κανόνες διεθνούς δικαίου.

Συνεπώς, όλοι οι μνημονιακοί νόμοι μπορεί να καταργηθούν με μεταγενέστερο νόμο, με απλή πλειοψηφία, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη καταγγελία οποιασδήποτε σύμβασης.

1 Τα μνημόνια αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα και όχι διεθνείς κανόνες δικαίου

Στο ερώτημα για τη νομική φύση του μνημονίου η απάντηση που δόθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας 668/2012 είναι ορθή και συνοψίζεται στο ότι τα μνημόνια αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα και όχι διεθνή σύμβαση.

(Αντιθέτως, κατά τη γνώμη μου, είναι εσφαλμένη η κρίση του Δικαστηρίου περί συνταγματικότητας των ρυθμίσεων του μνημονίου που παραβιάζουν βασικά θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα).

Και τούτο γιατί τα ελάχιστα αναγκαία εννοιολογικά στοιχεία της διεθνούς συνθήκης, κατά το Σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο είναι

α) να περιέχει αυτή κανόνες δικαίου και όχι απλώς προγραμματικές διατάξεις και

β) τα υποκείμενα του διεθνούς δικαίου τα οποία συμβάλλονται να στοχεύουν να προσδώσουν διεθνή νομική δεσμευτικότητα στους εν λόγω κανόνες.

Και τα δύο αυτά στοιχεία ελλείπουν από τα μνημόνια. Αυτά χαρακτηρίζονται από τον ίδιο το νόμο ως «σχέδιο προγράμματος», ενώ τα ίδια προσδιορίζουν τις προβλέψεις τους ως «σχέδιο δράσης».

Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, μένει να απαντηθεί το ερώτημα εάν τα μνημόνια αποτελούν απλώς πολιτικό πρόγραμμα ή συνιστούν παράλληλα διεθνή υποχρέωση της χώρας, που απορρέει από άλλο κανόνα δικαίου.

Δεδομένου ότι οι πολιτικές υποχρεώσεις ανελήφθησαν έναντι του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ερώτημα θα πρέπει να απαντηθεί ξεχωριστά ως προς τον καθένα από τους διεθνείς αυτούς οργανισμούς.

2 Μνημόνια και ΔΝΤ

Για τη χρηματοδότηση από το ΔΝΤ δεν συνάφθηκε σύμβαση, ούτε απαιτείται, σύμφωνα με τις σχετικές συνθήκες ένταξης της χώρας μας σε αυτό. Το ΔΝΤ διαμορφώνει τα «Προγράμματα Διαρθρωτικής Προσαρμογής» κατόπιν σχετικής «επιστολής πρόσκλησης» του ενδιαφερόμενου κράτους (letter of intent) που εγκρίνεται στη συνέχεια με απόφαση του Εκτελεστικού του Συμβουλίου.

Με αυτόν τον τρόπο το ΔΝΤ εμφανίζεται να μην αναμιγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών, δεδομένου ότι απλώς ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της «επιστολής προθέσεων».

(Η οποία, βεβαίως, είναι σχεδόν πανομοιότυπη σε όλες τις περιπτώσεις, εφόσον ουσιαστικά υπαγορεύεται από το ίδιο, στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης συνταγής της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον»

Συνεπώς, τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο «letter of intent» συνιστούν απλώς προτεινόμενες πολιτικές ενός κυβερνητικού προγράμματος, η εγκατάλειψη των οποίων δεν συνιστά αθέτηση διεθνούς συμβατικής υποχρέωσης, αν και έχει –προφανώς- ως συνέπεια την διακοπή της περαιτέρω χρηματοδότησης από το ΔΝΤ.

3 Μνημόνιο και Δανειακές συμβάσεις

Και οι δύο Δανειακές Συμβάσεις (του πρώτου και του δεύτερου μνημονίου) έπρεπε να κυρωθούν από τη Βουλή, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 του Συντάγματος, δεδομένου ότι δεν αποτελούν απλή σύμβαση κρατικού δανείου από αυτές που, κατά πάγια πρακτική, δεν κυρώνονται με τυπικό νόμο.

Και τούτο διότι αφορούν σε φορολογία, οικονομική συνεργασία και επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, εφόσον ρητά παραπέμπουν στους όρους του μνημονίου, ως προϋπόθεση εκτέλεσής τους. Επομένως, εάν είχαν κυρωθεί σύμφωνα με το Σύνταγμα, θα θέσπιζαν διεθνείς υποχρεώσεις σε βάρος της χώρας, με τυπική ισχύ ανώτερη από το νόμο, σε αντίθεση με τον μη δεσμευτικό χαρακτήρα των μνημονίων.

Ανεξαρτήτως του ζητήματος της ανάγκης ύπαρξης αυξημένης ή όχι πλειοψηφίας για την κύρωση τους, καμιά από τις δύο δεν κυρώθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα. Η πρώτη κατατέθηκε προς κύρωση, αλλά μετά το σχετικό νομοσχέδιο αποσύρθηκε, η δεύτερη ψηφίστηκε δύο φορές ως σχέδιο[1], δεν ήρθε όμως ποτέ για κύρωση στη Βουλή μετά την υπογραφή της, όπως θα έπρεπε.

4. Μνημόνια και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Υποστηρίζεται η υποχρέωση του Ελληνικού Κράτους να υλοποιήσει τα μνημονικά μέτρα απορρέει από την Απόφαση 2010/320/ΕΕ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την οποία προσδιορίσθηκαν τα δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα, που υποχρεούται να λάβει το ελληνικό κράτος για να περιορίσει το υπερβολικό έλλειμμα. Ούτε όμως από την Απόφαση αυτή απορρέουν διεθνείς δεσμεύσεις για τη χώρα μας, διότι περιέχει ρυθμίσεις σε τομείς που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ούτε καν συντρέχουσα αρμοδιότητα, όπως η φορολογία, οι συντάξεις και οι μισθοί.

Ως γνωστό, η Ένωση ασκεί μόνον δοτές και περιορισμένες αρμοδιότητες, εκείνες δηλαδή που της έχουν παραχωρήσει τα κράτη με τις Συνθήκες.

Συνεπώς, δεν υπάρχουν νομικά προβλήματα για μία νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα ήθελε να τερματίσει την καταστροφική εξάρτηση της χώρας από τις άδικες και αντιαναπτυξιακές δεσμεύσεις που της επιβλήθηκαν. Όλοι οι νόμοι του μνημονίου μπορεί να καταργηθούν με απλή πλειοψηφία.

Είναι, βέβαια, αλήθεια ότι σε μία τέτοια περίπτωση οι δανειστές μας μπορεί να καταγγείλουν από την δική τους μεριά την δανειακή σύμβαση, επικαλούμενοι ως λόγο καταγγελίας την κατάργηση των μνημονιακών νόμων.

Τούτο δεν θα σημαίνει την έξοδο της χώρας από το Ευρώ, που είναι νομικά αδύνατη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει παρόμοια πρόβλεψη στις Συνθήκες.

Θα συνεπάγεται, όμως, την διακοπή της χρηματοδότησης, πράγμα που δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για τη χώρα, ενόψει του πρωτογενούς ελλείμματος που ακόμη αντιμετωπίζει.

Καθόλου δεν είναι βέβαιο, όμως, ότι οι δανειστές μας θα επιλέξουν τη ρήξη. Και αυτό γιατί τότε θα είναι ελεύθερος ο δρόμος για την ενεργοποίηση του βασικού όπλου που έχει η χώρα μας βάσει του διεθνούς δικαίου:

Να επικαλεστεί «κατάσταση ανάγκης» για να διακόψει την πληρωμή του χρέους. Σύμφωνα με το σχέδιο σύμβασης για την Ευθύνη των Κρατών από Παράνομες Πράξεις, που έγινε δεκτό από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 12 Δεκεμβρίου του 2001, τα κράτη μπορούν να επικαλεστούν κατάσταση ανάγκης ως λόγο μη συμμόρφωσης σε διεθνή τους υποχρέωση, εφόσον αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλισθεί ζωτικό τους συμφέρον έναντι άμεσου και επικείμενου κινδύνου.

Με άλλα λόγια, εάν ένα κράτος δεν μπορεί να εκπληρώσει ταυτόχρονα τις βασικές κοινωνικές του λειτουργίες και τις υποχρεώσεις του έναντι των δανειστών του, οφείλει να δώσει προτεραιότητα στις πρώτες.

Μάλιστα, ακόμη και το Διεθνές Κέντρο για την Διευθέτηση Επενδυτικών Διαφορών (International Centre for Settlement of Investment Disputes –ICSID-) το οποίο αποτελεί διαιτητικό/δικαιοδοτικό όργανο της Παγκόσμιας Τράπεζας, του δίδυμου δηλαδή οργανισμού του ΔΝΤ, σε αποφάσεις του σχετικές με τη στάση πληρωμής της Αργεντινής δέχθηκε την ύπαρξη παρόμοιου εθιμικού κανόνα του διεθνούς δικαίου.

Την αρχή αυτή επιβεβαίωσε πρόσφατα σε σχέση με το χρέος της Ρωσίας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κρίνοντας ότι αποτελεί προστατευόμενο από τη σύμβαση σκοπό δημοσίου συμφέροντος η ικανοποίηση των βασικών κοινωνικών αναγκών έναντι των οικονομικών απαιτήσεων των δανειστών[2].

Καταλήγοντας: Αντίθετα με το κλίμα φόβου που προσπαθούν να καλλιεργήσουν τα φερέφωνα του κόμματος του μνημονίου, η υποταγή σε αυτό δεν αποτελεί μονόδρομο. Αντιθέτως, υπάρχουν πάντα διέξοδοι ελπίδας για μία άλλη πολιτική, εξόδου από την κρίση και την εξάρτηση.

[1] Αρχικά κατατέθηκε και ψηφίστηκε ως παράρτημα 13 του νόμου 4046/2012, με τη μορφή «Σχεδίου Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.). της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος». Στη συνέχεια, την 14/3/2012, μία άλλη εκδοχή της, στην οποία έχει προστεθεί ως εγγυητής και το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (που έχει ως σκοπό την χρηματοδότηση της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών) πήρε τη μορφή Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου ενώ την ίδια μέρα κατατέθηκε στη Βουλή και ο κυρωτικός της νόμος.

[2] Malysh v. Russia, σκέψη 80.

όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα

ΠΗΓΗ: Ένωση Αγανακτισμένων

Η "διάσωση" των ισπανικών τραπεζών, νέος γύρος στην κρίση του ευρώ

Η "διάσωση" των ισπανικών τραπεζών, νέος γύρος στην κρίση του ευρώ

του Δημήτρη Καζάκη

Την ικανοποίηση τους για την συμφωνία “διάσωσης” των ισπανικών τραπεζών με την παρέμβαση της Ευρωζώνης και την βοήθεια (αλλά όχι την χρηματοδότηση) του ΔΝΤ εκφράζουν διεθνείς παράγοντες χωρίς να υπεισέρχονται σε λεπτομέρειες για τη συμφωνία, οι οποίες παραμένουν ασαφείς. Πρόκειται για την συμφωνία να δοθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) 100 δις ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των Ισπανικών τραπεζών. Με την συμφωνία αυτή όλοι δηλώνουν περιχαρείς. Οι χώρες της Ευρωζώνης δίνουν με την απόφασή τους να χορηγήσουν βοήθεια στην Ισπανία ένα πολύ σαφές μήνυμα στις αγορές όσον αφορά την αποφασιστικότητά τους να ενεργήσουν δραστικά για να αποφευχθεί η διάχυση της κρίσης, δήλωσε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της ΕΕ Όλι Ρεν.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος εκλέχθηκε πέρυσι τον Δεκέμβριο με συνθήματα παραπλήσια ενάντια στην επιβολή των μνημονίων εντός του ευρώ, προσπάθησε να πείσει την ισπανική κοινή γνώμη ότι μια διάσωση των τραπεζών της χώρας από την ΕΕ θα βοηθήσει να στηριχθεί η προβληματική οικονομία χωρίς να επιβληθούν οι θυσίες των άλλων ευρωπαϊκών διασώσεων, καθώς μια νέα δημοσκόπηση έδειξε κατακόρυφη πτώση στην υποστήριξη του ισπανική πολιτικού.

«Θα επιτρέψει την επανέναρξη των πιστώσεων προς τις οικογένειες, τους επιχειρηματίες, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν όλα τα έργα τους,» είπε ο κ. Ραχόϊ σε τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου αφού η κυβέρνησή του συμφώνησε αργά το Σάββατο να ζητήσει ποσό € 100 δισεκατομμυρίων ως ενίσχυση από την ΕΕ για τις τράπεζες της Ισπανίας. Πρόσθεσε ότι η κίνηση αυτή θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί η μακρόχρονη κρίση χρέους της ζώνης του ευρώ. «Το ευρωπαϊκό σχέδιο, το μέλλον του ευρώ και το τραπεζικό μας σύστημα κέρδισαν χθες νέα αξιοπιστία», πρόσθεσε.

Με κοινή δήλωσή τους ο Μπαρόζο και ο Όλιν Ρεν χθες Κυριακή είπαν: «Χαιρετίζουμε τη σημερινή ανακοίνωση της Ισπανίας για την πρόθεσή της να ζητήσει την υποστήριξη της ζώνης του ευρώ με σκοπό την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως και τη θετική ανταπόκριση της Ευρωομάδας σε αυτό. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να προχωρήσει γρήγορα με την απαραίτητη επί τόπου αξιολόγηση, σε στενή συνεργασία με την ΕΚΤ, την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή και το ΔΝΤ, και να προτείνει τους κατάλληλους όρους για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Με αυτή την ριζική αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα, μαζί με την καθορισμένη συνεχή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής εξυγίανσης, είμαστε βέβαιοι ότι η Ισπανία μπορεί να επανακτήσει σταδιακά την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των συμμετεχόντων στην αγορά και να δημιουργήσει τις συνθήκες για την επιστροφή στην αειφόρο ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας.»

Οι αγορές άρχισαν να παίρνουν τα πάνω τους, το ίδιο και το ευρώ έναντι του δολαρίου, ενώ ακόμη και το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων άρχισε να πέφτει από το 6,5% και να πλησιάζει το 6%. Όλα αυτά δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν, διότι πολύ απλά είναι μια διαδικασία επανατοποθέτησης των στοιχημάτων από τους κερδοσκόπους στις διάφορες αγορές μετοχών, νομισμάτων και ομολόγων. Πίσω όμως από αυτή την τεχνητή ικανοποίηση, κρύβεται μια πολύ προβληματική κατάσταση. Τα 100 δις ευρώ που πήρε η Ισπανία πηγαίνουν αποκλειστικά στις τράπεζες ως ανακεφαλαιοποίηση. Τι σημαίνει αυτό; Τα ενεργητικά των τραπεζών ολοένα και περισσότερο παρουσιάζουν ζημιές, λόγω «τοξικών» τίτλων (κυρίως της αγοράς ακινήτων της οποίας η φούσκα έπληξε βαθιά τις ισπανικές τράπεζες) και της αύξησης του ποσοστού των χορηγήσεων που γίνεται προβληματική η εξυπηρέτησή τους λόγω της ύφεσης. Τις ζημιές αυτές κανονικά καλούνται να τις καλύψουν οι μέτοχοι των τραπεζών με αυξήσεις κεφαλαίου. Λόγω όμως της κατάστασης των ιδιωτικών χρηματιστικών αγορών, αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί οι ιδιώτες επενδυτές δεν βλέπουν τον λόγο να χρηματοδοτήσουν ένα τραπεζικό σύστημα που χάνει συστηματικά, τότε έρχεται το κράτος και φορτώνει στον φορολογούμενο την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Τα χρήματα αυτά δεν προορίζονται για την πραγματική οικονομία, όπως ισχυρίζονται οι απατεώνες πολιτικοί, αλλά να καλύψουν τις ζημιές των ενεργητικών των τραπεζών. Επιπλέον, πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι τα χρήματα αυτά είναι δανεικά. Με άλλα λόγια τα παίρνει ο δάνειο το κράτος και έτσι προστίθενται στο δημόσιο χρέος της χώρας που καλείται να πληρώσει η πραγματική οικονομία, δηλαδή ο φορολογούμενος. Τα 100 δις ευρώ της διάσωσης των τραπεζών της Ισπανίας θα προστεθούν στο ήδη υφιστάμενο δημόσιο χρέος της χώρας και έτσι από 735 δις ευρώ, ή το 68,9% του ΑΕΠ, που ήταν στα τέλη του 2011, θα εκτιναχθεί πάνω από τα 846 δις ευρώ, ή στο 79% του ΑΕΠ της Ισπανίας.

Όσο κι αν θελήσουν να κρύψουν το πρόσθετο χρέος του Ισπανικού κράτους με τεχνάσματα, η αλήθεια δεν αλλάζει. Τα 100 δις ευρώ της διάσωσης τα επωμίζεται το Ισπανικό κράτος. Η κρίση χρέους μπαίνει σε νέα φάση με την Ισπανία πολύ σύντομα να συγκαταλέγεται στις χώρες υπό επίσημη χρεοκοπία. Αυτό το ξέρουν οι αγορές και θα δούμε μεγάλα σκαμπανεβάσματα καθώς θα επιχειρεί η Ισπανία να αντλήσει από τις αγορές τα 36 δις ευρώ που χρειάζεται για να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες για το 2012. Η ΕΚΤ και οι τράπεζες θα κληθούν να συνδράμουν με νέες παρεμβάσεις και έτσι ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται.

Μεγάλο ψέμα επίσης είναι και ο ισχυρισμός ότι η διάσωση δεν θα συνοδευτεί με μνημόνια, ή νέα μέτρα άγριας λιτότητας. Επίσημα δεν έχουν διευκρινιστεί οι όροι του δανείου, ούτε οι προϋποθέσεις πολιτικής για τις οποίες κάνουν λόγο οι Μπαρόζο και Ρεν στην κοινή τους δήλωση.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο προϋπολογισμός του 2012 για την Ισπανία είναι ο χειρότερος από άποψη λιτότητας και περικοπών των τελευταίων 30 ετών. Και επιβλήθηκε με βασικό επιχείρημα την αποτροπή από την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης της ευρωζώνης. Ωστόσο, η πολιτική άγριας λιτότητας οδήγησε σε επιδείνωση της κατάστασης της εσωτερικής αγοράς με αποτέλεσμα τον Απρίλιο ο όγκος λιανικού εμπορίου να πέφτει με -9,8%! Η κρίση με την Bankia που πυροδότησε την νέα ευρωπαϊκή διάσωση τραπεζών, ήταν αποτέλεσμα της διόγκωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από μικρές, μεσαίες επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Πόσο είναι δυνατόν να μην υπάρξει ραγδαία επιδείνωση της όλης κατάστασης όταν η Ισπανία έχει τον υψηλότερο δείχτη ανεργίας στην υφήλιο που συνεχίζει να αυξάνει, ενώ τα μισά από τα ομόσπονδα κρατίδια που την αποτελούν έχουν επίσημα χρεοκοπήσει;

Η κατάσταση αυτή είναι γενικευμένη στην ευρωζώνη. Δείτε π.χ. το διάγραμμα που δημοσίευσε το τελευταίο Economist για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών σε χώρες της ΕΕ. Οι ανάγκες αυτές που μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν αυξηθεί υπέρμετρα και θα οδηγήσουν ξανά και ξανά τις τράπεζες στο χείλος της καταστροφής και τα κράτη μαζί με την ΕΚΤ σε νέες απανωτές διασώσεις με το δημόσιο χρέος να εκτινάσσεται σε νέα ύψη. Αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα έτος που η ίδια η Κομισιόν εκτιμά ότι θα είναι το χειρότερο από πλευράς ύφεσης για όλες τις οικονομίες της ευρωζώνης και της ΕΕ (με πιθανή εξαίρεση την Γερμανία, αν και τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ύφεση στις εξαγωγές της) από το κραχ του 2008, τότε δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς αν μετεξελιχθεί σε έτος ολοκαύτωμα για το ευρώ.

Αυτός είναι ο λόγος που η Moody’s στις 9/6 βγήκε με την προειδοποίηση ότι «οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ισπανία και την Ελλάδα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναθεωρήσεις στην βαθμολογία και τις δράσεις για πολλές από τις χώρες της ευρωζώνης». Όλα δείχνουν ότι η κρίση του ευρώ πέρασε σε νέα φάση, που ίσως να είναι και η τελική. Ελπίζω μόνο οι λαοί, με πρώτο τον ελληνικό, να βρουν το κουράγιο να ξεμπερδέψουν μια και καλή με το καθεστώς του ευρώ, πριν καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια τους το σαθρό οικοδόμημα της ευρωζώνης.

ΠΗΓΗ: dimitriskazakis.blogspot.com

Η διάσωση της Γερμανίας

του Γιάνη Βαρουφάκη

Aπό την ίδρυση της ευρωζώνης μέχρι τον Δεκέμβρη του 2009, σύμφωνα με τη Διεθνή των Κεντρικών Τραπεζών (BIS), οι γερμανικές τράπεζες δάνεισαν τις χώρες του Νότου (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία και Ελλάδα) ποσά που ανέρχονται στα 570 δις.Χρήματα που οι γερμανικές τράπεζες δεν είχαν και τα οποία, σε μεγάλο βαθμό, τα είχαν δανειστεί με τη σειρά από τους άλλους.

Άνευ ευρωζώνης, η Βundesbank (η Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας) θα τους είχε «βάλει χέρι», καθώς μια τέτοια φυγή κεφαλαίων θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στο μάρκο και, μια αδυναμία των δανειζομένων να επιστρέψουν τα δανεικά, θα σήμαινε πως η ίδια η Βundesbank θα έπρεπε να σηκώσει αυτό το δυσβάστακτο βάρος. Όμως, ελέω ευρωζώνης, μάρκο δεν υπήρχε πλέον και η Βundesbank εποίησε τη νήσσαν για τον απλούστατο λόγο ότι το βάρος μιας πιθανής αποτυχίας των γερμανικών τραπεζικών κινήσεων θα το σήκωνε ολόκληρη ευρωζώνη. Όπερ και εγένετο.

Εάν λ.χ. η Ελλάδα χρεοκοπούσε πλήρως απέναντι στη Γερμανία (δηλαδή δημόσιο, ελληνικές τράπεζες, ιδιωτικές εταιρίες,Έλληνες πολίτες αρνούνταν να επιστρέφουν δανεικά που είχαν πάρει από γερμανικές τράπεζες και οργανισμούς), οι γερμανικές αυτές ζημίες θα μοιράζονταν μεταξύ των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης, ανάλογα με το ποσοστό ιδιοκτησίας τους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με την Βundesbank να επωμίζεται μόνο το 28%. Εν συντομία, από τότε που ξέσπασε η κρίση, το ρίσκο που είχαν πάρει οι ανόητες γερμανικές τράπεζες στα χρόνια των παχιών αγελάδων (δανειοδοτώντας τους φίλους τους στις χώρες του Νότου) το μοιράστηκαν με την υπόλοιπη ευρωζώνη.

Από τον Δεκέμβρη τον 2009 μέχρι τον Δεκέμβρη του 2011 οι γερμανικές τράπεζες, και με τη βοήθεια των μνημονίων Ελλάδας, Ιρλανδίας και Πορτογαλίας, επαναπάτρισαν τουλάχιστον 290 δις. Από την άλλη, είχαμε (λόγω κρίσης) και την τεράστια πανικόβλητη εισροή καταθέσεων από τους πολίτες του Νότου προς τις γερμανικές τράπεζες (άλλο ένα σημαντικό όφελος των τραπεζιτών της Φρανκφούρτης). Σύνολο περί τα 470 δις από τον Δεκέμβρη του 2009 έως τον περασμένο Απρίλιο μεταφέρθηκαν σε γερμανικές τράπεζες.

Την ίδια περίοδο, μόνο από τα δικά μας δύο μνημόνια η Ελλάδα χρεώθηκε στην τρόικα 340 δις (ποσό το οποίο αναγκάστηκαν να μειώσουν κάπως μέσω του ΡSΙ) με στόχο την αναδιάρθρωση των χρεών προς ξένους πιστωτές, την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, και ένα ελάχιστο ποσό για να μην καταρρεύσει το ελληνικό δημόσιο. Από αυτά τα 340 δις, η Γερμανία χρεώθηκε μόνο τα 15 δις! Τα υπόλοιπα προήλθαν από την ΕΚΤ, την ΕΕ και το ΔΝΤ

Συνμπερασματικά, η κρίση έχει έναν μεγάλο κερδισμένο: τις γερμανικές τράπεζες και την Βundesbank, που οχυρώθηκαν πίσω από τα μνημόνια και τις ανοησίες που παρουσιάζονται ως λύσεις, με το ευτυχεί (για εκείνους) αποτέλεσμα να ελαχιστοποιήσουν τις ζημίες τους μοιραζόμενες τες με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Ζημίες που ήταν με μαθηματική ακρίβεια σίγουρο ότι θα συνέθλιβαν τη Γερμανία, δεδομένων των τεράστιων ποσών που ηλιθιωδώς δάνεισαν οι γερμανικές τράπεζες στην περιφέρεια (και τα οποία είχαν, ως επί το πλείστον, δανειστεί κι εκείνες από άλλες πηγές).

Πώς λοιπόν διεσώθη; Η Ελλάδα; Δεν νομίζω.

Ομως ως εδώ. Εχοντας φορτώσει την ευρωζώνη με τόσο αβάσταχτο βάρος, ολόκληρο το σύστημα το οποίο απορρόφησε τις ζημιές των γερμανικών τραπεζών ( και τις μετέτρεψε σε ευρωπαϊκές ζημίες) καταρρέει. Αν συνεχίσουν να το αφήνουν ανυποστήριχτο τότε θα πέσει και θα τους πλακώσει.

Πράγματι και η Γερμανία αυτή την στιγμή είναι κερδισμένη από το ευρωσύστημα η κατάρρευσή του, την οποία θα επιφέρει η επιβολή σε αυτό της κυνικής διάσωσης των γερμανικών τραπεζών (χωρίς καμία πραγματική διάσωση κανενός άλλου), θα έχει ως αποτέλεσμα τη βαθύτερη κρίση που σημειώθηκε ποτέ σε ολόκληρη την οικονομική ιστορία της Γερμανίας μετά τον μεσοπόλεμο.

Αυτά, βλέπετε, έχει η αλόγιστη κατάχρηση των προνομίων εκ μέροος μιας υπερδύναμης που όπως σωστά είχε πει ο Πάγκαλος κάποτε διαθέτει γιγάντια δύναμη με μυαλό μικρού παιδιού.

Του Γιάννη Βαρουφάκη

πηγή: Αληθινά Ψέμματα

Ναι ρε, ΔΡΑΧΜΗ! Ένα κείμενο που δίνει πολλές απαντήσεις στους δικαιολογημένους φόβους που εκφράζονται.

Ναι ρε, ΔΡΑΧΜΗ! Ένα κείμενο που δίνει πολλές απαντήσεις στους δικαιολογημένους φόβους που εκφράζονται.

του Μάριου Μαρινάκου

Στο δίλημμα "ευρώ ή δραχμή" θα μπορούσα να απαντήσω μονολεκτικά λέγοντας: ΔΡΑΧΜΗ. Βέβαια, αμέσως μετά θα έγραφα σελίδες επί σελίδων για τα πλεονεκτήματα του εθνικού νομίσματος, επικαλούμενος βιβλιογραφία, οικονομικά στοιχεία και παραδείγματα.

Αλλά θα μου επιτρέψετε να θέσω μια σειρά από άλλα ερωτήματα, που θεωρώ ότι αναδεικνύουν το μέγεθος της πολιτικής απάτης που έχει στηθεί πίσω από αυτό το δίλημμα.

Ποιος είπε ότι το ευρώ δημιουργήθηκε για να υπάρχει για πάντα?

Ποιος είπε ότι το ίδιο το ευρώ δεν έχει ημερομηνία λήξης?

Ποιος είπε ότι το εφεύρημα του ευρώ δεν επιτέλεσε ήδη το καθήκον του και είναι η ώρα σιγά-σιγά

να αποσυρθεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας?

Ποιος είπε ότι μπήκαμε στο ευρώ για να μείνουμε κιόλας?

Ποιος είπε ότι δεν πέτυχε η είσοδός μας στο ευρώ?

Εξηγούμαι:

1. Το ευρώ από τη φύση του και από τη λειτουργία του είναι ένα χρεωστικό νόμισμα.

Παράγεται σε ειδικό χαρτί και μελάνια της ΕΚΤ, δηλαδή με ελάχιστο κόστος.

Είναι αποσυνδεδεμένο πλήρως από τον λεγόμενο "χρυσό κανόνα" και επομένως, η αξία του είναι ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ λογιστική. Η αξία του νομίσματος δεν αντιστοιχεί σε χρυσό.

Δηλαδή είναι ...αέρας. Δεν πρόκειται περί πραγματικής αξίας αλλά περί λογιστικών συμψηφισμών αξιών στις συναλλαγές.

2. Περαιτέρω, το ευρώ είναι νόμισμα που παράγει από την στιγμή της παραγωγής του, χρέος. Πώς γίνεται αυτό; Να η απάντηση:

Το ευρώ "κόβεται" από την ΕΚΤ.

Αλλά η ΕΚΤ (από τις ιδρυτικές συμβάσεις της ΟΝΕ) δεν μπορεί να είναι απευθείας δανειστής κρατών.

Η ΕΚΤ υποχρεούται να δανείζει με το βασικό παρεμβατικό επιτόκιο (αυτή τη στιγμή 0,75%) τις εμπορικές τράπεζες κάθε κράτους.

Στη συνέχεια, οι τράπεζες δανειοδοτούν τα κράτη, είτε με τη σύναψη δανειακών συμβάσεων (οπότε το επιτόκιο δανεισμού κυμαίνεται μεταξύ 3 και 6% και καθορίζεται με διμερείς διαπραγματεύσεις) είτε με την αγορά ομολόγων χρέους (οπότε το επιτόκιο δανεισμού προσδιορίζεται από τις χρηματαγορές κατ΄ αρχή επάνω στο δίπολο "προσφορά-ζήτηση" και ανάλογα με την επικινδυνότητα της τοποθέτησης , αυτά είναι τα διαβόητα spreads).

Άρα, τελικά, ο αέρας που παράγει η ΕΚΤ καταλήγει να αποτελεί προϊόν δανεισμού, ο οποίος επιβαρύνει επιτοκιακά ένα κράτους περί το 4%-5%.

Παράδειγμα: Έστω ότι η ΕΚΤ έκοψε 100€. Αυτά τα δανείζει στην τράπεζα Τ με επιτόκιο 0,75%. Η Τράπεζα Τ τα δανείζει με τη σειρά της στο κράτος Κ με επιτόκιο 5%. Άρα το κράτος, όταν θα έρθει η ώρα της αποπληρωμής, θα πρέπει να αποπληρώσει 105€. Από αυτά τα 105€, τα 4,25 θα τα κρατήσει η τράπεζα Τ, ως απόδοση του επιτοκίου της. Και τα υπόλοιπα 100,75€ θα πρέπει να τα αποδώσει στην ΕΚΤ.

Ας το δούμε με ερωταπαντήσεις για να γίνει σαφές τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω:

Ερώτηση: Άρα, ποιος κερδίζει με τον τρόπο λειτουργίας του ευρώ?

Απάντηση: Οι τράπεζες και η ΕΚΤ.

Ερώτηση: Επομένως, το ευρώ παράγει χρέος?

Απάντηση: Ασφαλώς ναι! Άλλωστε, για να αποδοθεί 5% τόκος σημαίνει ότι απαιτείται ανάπτυξη περίπου 8%-10% στο ΑΕΠ της χώρας, ώστε αφαιρουμένων των λειτουργικών εξόδων, να απομένει κέρδος από την ανάπτυξη της τάξης του 5% που μπορεί να αποπληρώσει τους δανειστές.

Αλλά τέτοιας έντασης αναπτύξεις ΠΟΤΕ δεν παρουσιάστηκαν στα κράτη της ΟΝΕ, από την δημιουργία της μέχρι και σήμερα.

Ερώτηση: Επομένως, το ευρώ, δεν ευνοεί κράτη αλλά τράπεζες;

Απάντηση: Όχι, λάθος! Το ευρώ στην λειτουργία του ως δανειακό προϊόν, ευνοεί τις Τράπεζες. Αλλά ως μέσο συναλλαγών ευνοεί την παραγωγική υπερδύναμη της ΟΝΕ, την Γερμανία. Η Γερμανία με τον ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό της, συγκεντρώνει τεράστια ποσά από τις εξαγωγές, τα οποία οι χώρες με ισχνή παραγωγική δομή αναγκάζονται να καταβάλλουν για να αποκτούν αυτά που χρειάζονται. Από την άλλη πλευρά, οι χώρες που δεν έχουν ισχυρή παραγωγική δομή παρουσιάζουν εμπορικά ελλείμματα, τα οποία προσπαθούν να τα καλύψουν από την παροχή υπηρεσιών (πχ από τον τουρισμό ) και από τον δανεισμό. Επομένως, η Γερμανία κεφαλαιοποιεί το κέρδος που παράγει το ευρώ, πουλώντας τα προϊόντα της, ενώ εμείς χρεωνόμαστε προκειμένου να τα αγοράσουμε, καθώς το έλλειμμα του εμπορικού μας ισοζυγίου δεν μας επιτρέπει την δημιουργία αποθεματικών κεφαλαίου από τον τομέα της παροχής υπηρεσιών.

Ερώτηση: Αυτό όμως είναι φαύλος κύκλος. Όποιος χρεώνεται διαρκώς κάποτε θα καταρρεύσει. Επομένως, το ευρώ, δημιουργώντας συνεχώς χρέη προς όφελος των ισχυρών, είναι τελικά ένα εργαλείο εκπόρθησης κρατών;

Απάντηση: Ασφαλώς. Το ευρώ φτιάχτηκε με τέτοιο τρόπο και λειτουργεί με τέτοιο τρόπο που δεν είναι μόνο οικονομικό μέγεθος. Είναι και πολιτικό όπλο. Δημιουργώντας χρέη, επιβάλλει πολιτικές. Και εν τέλει, αναγκάζει σε απώλεια εκφάνσεων της εθνικής κυριαρχίας των κρατών, προκειμένου για την εξυπηρέτηση των χρεών. Επομένως, όταν το ευρώ θα έχει επιτελέσει τη λειτουργία του, δεν θα υπάρχει και λόγος ύπαρξής του.

Ερώτηση: Άρα η ίδια η Γερμανία μπορεί αν φύγει πρώτη από το ευρώ;

Απάντηση: Ήδη στη Γερμανία η σχετική κουβέντα έχει ξεκινήσει και μάλιστα, ακούγεται πολύ το moto "εμείς ότι είχαμε να κερδίσουμε από την κρίση το κερδίσαμε, τώρα μπορούμε να αποχωρήσουμε από το ευρώ".

Ερώτηση: Άρα εμείς γιατί κοπτόμεθα για το ευρώ τόσο πολύ;

Απάντηση: 1. Γιατί οι πολιτικοί μας έχουν βγάλει τα λεφτά τους στο εξωτερικό και σε ενδεχόμενο επανόδου σε εθνικό νόμισμα και με την εφαρμογή αυστηρής νομισματικής πολιτικής, δεν θα μπορέσουν ΠΟΤΕ να επαναπατρίσουν αυτά τα κεφάλαια, και 2. Γιατί είμαστε τα ιδανικά θύματα και ψώνια, ευρωλιγούρηδες και ξενομανείς, κομπεξικοί και φραγκογλύφτες...

Σχετικό είναι και το θέμα μιας πρότασης που υποβάλλουμε αρκετοί (μεταξύ αυτών κι εγώ ήδη με την σημείωσή μου αυτή) σχετικά με την δυνατότητα ή ίσως και την αναγκαιότητα έκδοσης χρυσής δραχμής, τουλάχιστον για τις εξωτερικές μας συναλλαγές, ως κράτος.

Το ζήτημα της χρυσής δραχμής και του χρυσού κανόνα είναι περίπου ίδια αλλά και πολύ διαφορετικά.

Ειδικότερα: Ένα νόμισμα που κυκλοφορεί ως αξία αντιστοιχούσα σε χρυσό, σημαίνει ότι, αν το πας στην τράπεζα της Ελλάδας και ζητήσεις την αξία του νομίσματος σε πραγματικό χρυσό, τότε θα πάρεις τον αντίστοιχο χρυσό.

Επομένως, θα πρέπει το ύψος των κυκλοφορούντων νομισμάτων, το σύνολο του χρήματος που κυκλοφορεί σε μια χώρα, να αντιστοιχεί σε αποθεματικά χρυσού. Αυτό είναι ο λεγόμενος "χρυσός κανόνας".

Πχ αν το ευρώ ήταν νόμισμα σε αξία χρυσού, τότε εσύ θα μπορούσες να μεταβείς στην τράπεζα της Ελλάδας με ένα χαρτονόμισμα των 100€ και να ζητήσεις να λάβεις την αντίστοιχη ποσότητα χρυσού.

Περίπου όμοια είναι η λειτουργία του χρυσού νομίσματος αλλά είναι επίσης και εντελώς διαφορετική ταυτόχρονα. Ο λόγος είναι απλός:

Το χρυσό νόμισμα δεν αποτελεί νόμισμα σε αντικατάσταση αξίας, αλλά αποτελεί το ίδιο το νόμισμα αξία καθ' εαυτή, αφού είναι χρυσό.

Επομένως, η συναλλακτική συμπεριφορά στις 2 περιπτώσεις είναι εντελώς διαφορετική. Στην πρώτη περίπτωση (του χρυσού κανόνα) συναλλάσσεσαι συμπράττοντας σε ΥΠΟΣΧΕΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ, εκτιμώντας ότι η λογιστική αξία του νομίσματος αντιστοιχεί σε αποθεματικό χρυσού. Στην δεύτερη περίπτωση, όμως συναλλάσσεσαι με ΕΚΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ, αφού στην πραγματικότητα συναλλάσσεσαι με χρυσό. Δηλαδή στην πρώτη περίπτωση μετατρέπεις την λογιστική αξία σε χρυσό, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, μετατρέπεις το χρυσό σε λογιστική αξία.

Έτσι, η πρότασή μου για κυκλοφορία εθνικού χρυσού νομίσματος λαμβάνει υπόψη της μια άκρως αντίθετη παράμετρο σε σχέση με την έκδοση λογιστικής δραχμής.

Η έκδοση λογιστικής δραχμής (που δεν θα αντιστοιχεί σε αποθέματα χρυσού) σημαίνει ότι θα πρέπει να επιβληθούν αυστηροί νομισματικοί κανόνες για την εισροή και εκκροή συναλλάγματος καθώς επίσης και να διασφαλιστεί ότι το νέο νόμισμα δεν θα γίνει αντικείμενο συναλλαγών στις χρηματαγορές, ώστε να μην δεχτεί πιέσεις και αναγκαστεί σε υποτίμηση.

Αλλά η έκδοση χρυσής δραχμής απαιτεί το νόμισμα να γίνει αντικείμενο συναλλαγών στις χρηματαγορές, ώστε λόγω ακριβώς της ενσωματωμένης αξίας του πολύτιμου μετάλλου από το οποίο έχει δημιουργηθεί και λόγω της τεράστιας ζήτησης σε χρυσό, να δεχτεί υπερτιμητικές πιέσεις και τελικά να ανατιμηθεί!

Έτσι η χρυσή δραχμή, αν ξεκινήσει στην ισοτιμία 1 χρυσή δραχμή =1200 ευρώ, τότε με την είσοδο του νομίσματος στις χρηματαγορές, το νόμισμα αυτό, λόγω ζήτησης θα αποκτήσει αυτόματα προστιθέμενη αξία λόγω ζήτησης που τουλάχιστον θα διπλασιάσει την αξία του μέσα σε λίγες ώρες!

Για να το καταστήσω πρακτικό το ζήτημα, ώστε να γίνει αντιληπτό:

Η Ελλάδα εκτιμάται ότι έχει διαθέσιμα κοιτάσματα χρυσού, ύψους περίπου 28 δις ευρώ. Εάν αυτό τον χρυσό τον μετατρέψουμε σε χρυσό νόμισμα, τότε μέσα σε λίγες ώρες και με την τεράστια υπερτιμητική πίεση που θα ασκηθεί στο νόμισμα (λόγω ζήτησης) η Ελλάδα θα μπορεί να διπλασιάσει ή ακόμα και να τριπλασιάσει την λογιστική αξία του νομίσματος και επομένως να κεφαλαιοποιήσει κέρδος, το οποίο θα προέρχεται ουσιαστικά από την εμπορία χρυσού.

Ωστόσο, αυτό το κέρδος είναι διπλό για τον επίσης απλό λόγο: Στις χρηματαγορές δεν θα ρίξουμε ΟΛΟ το ποσό των χρυσών δραχμών, γιατί αυτό αφενός θα δημιουργούσε πληθωριστικές τάσεις στο νόμισμα και αφετέρου λόγω υπερπροσφοράς δεν θα αποκτούσε την αναμενόμενη προστιθέμενη αξία.

Ρίχνοντας στις αγορές ένα ποσό ικανό να κάνει τους πάντες να ελπίζουν ότι "θα αγοράσουν χρυσό" αλλά ταυτόχρονα πολύ μικρό σε σχέση με το υπόλοιπο του αποθεματικού μας, τότε... θα είχαμε διπλασιάσει ή και τριπλασιάσει την αξία του χρυσού που θα είχαμε στα χέρια μας! Δηλαδή θα είχαμε διπλασιάσει ή και τριπλασιάσει την οικονομική ισχύ της χώρας, χωρίς ποτέ να μεταβιβάσουμε τον χρυσό της!

Πάντως, το σημαντικό ΔΕΝ είναι το πώς θα διαχειριστούμε εμείς μια εθνική, λαϊκή δραχμή αλλά το πώς διαχειρίζονται κάποιοι το ευρώ. Εχθές δεν πρόλαβα να σας γράψω ότι ίσως το ευρώ να είναι ένα -από τη φύση του- θνησιγενές νόμισμα, από το οποίο πρώτη η Γερμανία θα θελήσει να αποχωρήσει για να κεφαλαιοποιήσει τα οφέλη της.

Και σήμερα έσκασε η είδηση, που μπορείτε να δείτε εδώ

http://www.xrimanews.gr/oikonomia/33497-mhpws-h-germania-na-epestrefe-sto-marko

Οπότε τώρα, έχετε ακόμα περισσότερες ενδείξεις για το ποια θα πρέπει να είναι η επιλογή μας στο δίλημμα "ευρώ ή δραχμή" και πόσο άσχημο παιχνίδι παίζεται στην πλάτη του λαού, από λαμόγια, δημοκόπους (όχι δεν έκανα λάθος, δημοκόπους ήθελα να γράψω)  και ύαινες που τόσα χρόνια ζουν και δρουν παρασιτικά επάνω στο σώμα αυτής εδώ της χώρας και τώρα κόπτονται να μας πείσουν να μείνουμε στο ευρώ...

  ΠΗΓΗ: ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ Ε.ΠΑ.Μ.